Chính vì forehand là cú thuận tay nên đường đi của bóng vô cùng uy lực. Điều đó tạo nên sức mạnh của một số tay vợt không được đánh giá là toàn diện trong mọi cú đánh mà chỉ dựa hầu hết vào những quả forehand. Vì vậy, trong làng banh nỉ rất coi trọng sức mạnh trong những quả forehand kiểu chơi “bóng bạt” về 2 góc của đối phương, những tay vợt có những cú thuận tay như vậy sẽ có nhiều ưu thế trong bất kỳ trận đấu nào.
Tuy nhiên, tennis là một môn thể thao tổng hợp, để giành được chiến thắng người chơi phải luyện tập và làm chủ nhiều kỹ năng khác như cú đánh trái tay, cú giao bóng, vô lê,…
Phân tích chi tiết cú thuận tay (forehand) thần sầu của Federer và Nadal
Đã đến lúc thay đổi quan niệm về một cú thuận tay hoàn hảo
Phàm là người chơi tennis hoặc người hâm mộ tennis hiện nay, không ai là không biết đến hai tay vợt đã thay nhau thống trị ngôi đầu bảng xếp hạng các tay vợt nam ATP – Roger Federer và Rafael Nadal. Sự thống trị của họ trên bảng xếp hạng được duy trì liên tục trong vài năm trở lại đây (ngoại trừ năm 2011 với sự trỗi dậy thần kỳ của Novak Djokovic) có được là do rất nhiều yếu tố như kỹ, chiến thuật, thể lực, tâm lý, v.v. Trong số những yếu tố đó, kỹ thuật chơi tennis chính là yếu tố được những người chơi tennis và ham học hỏi như các bạn rất quan tâm, từ thán phục đến âm thầm quan sát và học hỏi (vì thường là xem qua truyền hình hoặc qua mạng Internet). Rõ ràng, đối với hai tay vợt này, kỹ thuật chơi tennis đã được họ nâng tầm lên mức thượng thừa, trở thành thương hiệu riêng. Chắc chắn sẽ có lúc bạn tự hỏi, làm sao để đánh được những cú đánh như thế?
Vậy ở đây lại nảy sinh một câu hỏi là nếu đi học thầy dạy tennis, liệu bạn có thể đánh được những cú quả như Federer hay Nadal không?
Chắc chắn nhiều bạn khi đọc đến đây sẽ cười và tự trả lời rằng, chắc chắn là KHÔNG!
Bạn sẽ tự nói với mình rằng, để đánh được như thế cần rất nhiều yếu tố và cả quá trình rèn luyện lâu dài, chỉ có những thiên tài như Federer hay Nadal mới đánh được như thế. Nếu không, họ đã chẳng đường hoàng ngự trị trên đỉnh thế giới lâu đến thế. Điều này nghe qua có vẻ rất hợp lý vì rõ ràng các thầy dạy tennis và cả bạn đâu có được họ – Federer và Nadal – chia sẻ bí kíp.
Ngay cả các thầy dạy tennis ở các nước phát triển về quần vợt như Mỹ, Anh cũng không thể có cơ hội như thế, huống chi là các thầy ở tận vùng trũng về thể thao như Việt Nam. Thế nên khi dạy cú thuận tay – forehand (cú đoa phải, quả phải, hoặc 1 cái tên nào đó), hầu hết các thầy dạy tennis (đang học hoặc đã có bằng về đào tạo tennis) sẽ dạy bạn theo cùng một kiểu “truyền thống” hoặc dạy dựa theo kinh nghiệm của bản thân (thường là các bác đánh lâu năm và đi làm thầy). Và tuy có sự khác nhau về kiến thức và phương pháp nhưng họ đều có 1 điểm chung, đó là họ không hề (không thể) dạy cho học viên cách đánh cú forehand thần sầu giống như của Federer và Nadal. Họ sẽ dạy bạn những thứ đại loại như: đưa vợt ra sau, hạ thấp đầu vợt, khi bóng đến thì đưa vợt ra trước theo hướng từ dưới lên, giữ chắc cổ tay, đẩy mặt vợt vào bóng, sau khi tiếp xúc thì đẩy vợt ra thêm một đoạn rồi vắt lên vai (hoặc vuốt mặt vợt lên rồi đưa ngang người đối với kiểu đánh Windshield Wiper forehand)
Một điều lý thú là nếu cho họ xem bức ảnh chụp khoảnh khắc mặt vợt Federer và Nadal sau khi tiếp xúc bóng (xem ở dưới) thì hầu hết họ sẽ nói rằng đây là một cú đánh hỏng. Nếu đổi lại là bạn, bạn có nghĩ như vậy không? Tôi dám chắc là hầu hết các bạn đều nghĩ như thế, vì sao vậy? Bởi vì họ – các thầy dạy hay các chuyên gia tennis đã được dạy và sau đó dạy lại bạn rằng:
- Khi đánh cú thuận tay (forehand), mặt vợt trước, trong và sau khi tiếp xúc bóng sẽ là hoàn hảo nếu nó song song với mặt lưới (hoặc nói khác đi là tạo thành mặt phẳng vuông góc với mặt sân), không nên úp xuống hay ngửa lên trời
- Vị trí tiếp xúc bóng tốt nhất là ở giữa mặt vợt (từ chuyên môn là sweet spot – tác giả)
Và những bức ảnh chụp mặt vợt úp xuống tương tự như bức ảnh ở trên thường được họ dùng như một ví dụ trực quan mô tả một cú đánh hỏng.
Điều thú vị ở đây, tôi xin nói với các bạn, đó là bức ảnh trên chụp 1 cú thuận tay hoàn toàn chuẩn xác của Federer và Nadal, không hề hỏng tẹo nào! Bạn có thể xem video minh họa dưới đây:
Thật là một phát hiện thú vị. Chính xác thì bức ảnh đó chụp động tác đánh của 2 tay vợt trong 80% các cú phải của họ. Khả năng duy trì liên tục cách đánh cú phải này chính là nguyên nhân để Federer và Nadal có thể đánh những cú thuận tay tạo ra bóng có tốc độ cao/độ xoáy cao thần sầu, chính là những cú đánh vẫn thường xuyên được người hâm mộ đua nhau tải lên kênh riêng của họ trên các trang chia sẻ video như Youtube. Có thể liệt kê ra đây 1 danh sách các cú đánh được tạo ra khi hai tay vợt sử dụng cách đánh này (1):
Những cú đánh bóng cực ngắn khi họ bị lâm vào thế khó
Những cú đánh dọc dây hoặc “từ trong ra ngoài” (inside-out) với tốc độ trên 160km/h (là cú đánh mà cựu HLV của Federer gọi là “Cliffhanger” vì cú đánh đó làm cho người xem nghĩ rằng quả bóng chắc chắn sẽ bay thẳng vào hàng rào nhưng sau đó nó lại bay cắm xuống và rơi trong vạch sân như thể ai đó bước hụt và rơi xuống vách đá (cliff) dựng đứng
Cú đánh chéo sân/cứu bóng hình quả trứng (“EggBall”) của Nadal khi trái bóng bay chéo lên trời rồi đột ngột cắm xuống sân như hình quả trứng. Cú đánh này thường xuyên được Nadal sử dụng khi bị dồn vào hai góc sân, cú đánh sẽ đưa bóng bay qua lưới và cắm xuống sân trong vạch giao bóng, làm đối thủ chỉ biết đứng nhìn mà không thể với tới bóng.
Cú thuận tay chéo sân của Nadal với độ xoáy lên tới hơn 3500 vòng/phút khiến bóng vồng cao vào bên trái tay của Federer, đặc biệt là trên sân đất nện
Nếu có ai đó còn nghi ngờ hiệu quả của cách đánh cú thuận tay kiểu này của Federer và Nadal thì hãy nhìn lại số liệu thống kê của hai tay vợt này trong những năm vừa rồi, với tổng cộng 26 danh hiệu Grand Slam (có thể còn tăng lên), con số cao nhất mọi thời đại, với tổng số tiền thưởng lên đến hơn 100 triệu USD tính đến thời điểm này (2). Chính những cú phải như đã nói ở trên đã đóng vai trò rất lớn vào việc giành được những thành tích vô tiền khoáng hậu của hai tay vợt này. Đưa ra những con số này để các bạn có thể thấy rằng đã đến lúc các bạn thay đổi quan niệm về cách đánh một cú thuận tay hoàn hảo.
Thế nhưng theo các thầy dạy/chuyên gia tennis thì cách đánh cú thuận tay của Federer và Nadal chẳng khác gì với các tay vợt huyền thoại khác của làng banh nỉ như Pete Sampras, Andre Agassi, Ivan Lendl, Bjorn Borg, v.v. Họ cho rằng để có được những cú đánh thần sầu như vậy, Federer và Nadal chỉ đơn giản là thay đổi 1 chút gì đó chuỗi các động tác đã được công nhận từ lâu (kiểu “truyền thống” hay còn gọi là kiểu hiện đại). Chính vì vẫn còn khăng khăng giữ những quan điểm đó mà chưa ai có thể phân tích đủ sâu và từ đó đưa ra một bài tập chi tiết cách đánh cú thuận tay giống như của Federer và Nadal. Nếu không, đã có rất nhiều tay vợt trẻ có thể đánh cú thuận tay thần sầu giống như họ.
Trong các bài tiếp theo, sẽ mô tả chi tiết (có hình và video minh họa) để các bạn có thể hiểu được cặn kẽ những yếu lĩnh trong cách đánh cú thuận tay của Federer và Nadal, và từ đó thay đổi hoàn toàn các quan điểm về cú thuận tay hiện thời và bước vào ngôi đền của các huyền thoại sở hữu các cú thuận tay tuyệt vời (hi vọng thế).
Kỹ thuật tennis – Cú forehand sát thủ
Tốc độ của các trận tennis chuyên nghiệp thay đổi rất nhiều trong 5 năm qua. Bóng đến nhanh và xoáy hơn, khiến các tay vợt phải nặng nề hơn & ra tay nhanh hơn khi đánh trả. Tuy nhiên, tốc độ và bộ chân là hai yếu tố hàng đầu và không bao giờ lỗi thời. Tư thế chuẩn bị cũng vậy. Ở cú forehand, việc chuẩn bị của họ đã có sự thay đổi lớn dù không phải lúc nào bạn cũng có thể nhanh mắt nhìn thấy.
Khi xem Novak Djokovic, Rafael Nadal, Roger Federer và những tay vợt giỏi khác đánh forehand, có lẽ bạn nghĩ kỹ thuật của họ cũng giống thế hệ trước. Điều này đúng một phần. Ở một vài góc độ, phương pháp họ dùng khác nhau khá nhiều. Điều cần nhớ về cú forehand sát thủ là mở vợt ngắn và đánh nhanh. Các chuyên gia kỹ thuật đã “mổ xẻ” các cú đánh của những tay vợt hàng đầu nói trên qua các đoạn băng. Kết quả là có những tương đồng khi vung vợt đánh forehand. Dưới đây là 6 yếu tố chính của cú forehand hiện đại nhằm thích nghi với tốc độ ngày càng nhanh của trận đấu.
Bước đầu tiên là xoay các bộ phận cơ thể. Hai điều mà bạn sẽ thấy ở cú forehand hiện đại: Tay không cầm vợt vẫn ở trên vợt trong lúc xoay và quan trọng nhất là khuỷu tay đánh bóng được nâng lên và ở xa cơ thể. Điều đó cũng giống như bạn sắp thúc cho ai đó ở sau bạn. Lưu ý là khuỷu tay không ở sau cơ thể mà ngang vai hoặc tốt hơn là trước thân người một ít. Hầu hết những tay vợt chuyên nghiệp ngày trước và người chơi không chuyên đều đưa khuỷu tay về sau cơ thể một ít khi bắt đấu vung vợt. Điều quan trọng khác là vai trước thẳng hàng với bóng đang đến.
Đến đây, hành trình vung vợt bắt đầu. Ở phần phía dưới, khuỷu tay và cẳng tay duỗi chéo, tựa hồ bạn sắp vỗ đầu chú chó cưng. Nhiều người duỗi thẳng hoặc kéo khuỷu tay về phía sau và xoay vợt quanh thân người. Điều đó không đúng với cú forehand kiểu này. Trong cú forehand hiện đại, mọi động tác đều nằm bên phải cơ thể đối với người thuận tay phải. Khuỷu tay không ở sau và đi vào trong người. Như những cú forehand tuyệt vời ở mọi thời đại, gối khuỵu và tay còn lại duỗi sang ngang nhằm ngăn vai mở quá sớm.
Đây là tinh hoa của cú forehand hiện đại. Khi các tay vợt giỏi nhất ngày nay vung vợt đánh thuận tay, họ kéo tay về phía trước. Lực của chuyển động này thả vợt xuống thấp. Các tay vợt chuyên nghiệp hàng đầu không “quất” vợt vào bóng. Tưởng tượng rằng bạn đang kép một sợi dây. Đầu tiên, phần dây nằm trong tay bạn sẽ dẫn đường. Phần dây còn lại sẽ được kéo về phía trước. Tăng tốc độ kéo thật nhanh sẽ tạo ra gia tốc lớn cho đầu vợt, dù mở ngắn hơn cú forehand truyền thống.
Vẻ đẹp của cú vung này là khuỷu tay dọn đường cho trục di chuyển chính và không ở quá gần người. Bạn sẽ không bị kẹp người nếu thực hiện đúng cú forehand này. Điểm tiếp xúc bóng xa và trước thân người với cánh tay duỗi thẳng
“Kéo và cuộn đi”. Đó là những hành động bạn cần nhớ trong đầu khi đánh forehand kiểu này. Đầu tiên là bạn “kéo về trước” rồi “cuộn” sau khi bạn vào giai đoạn hoàn thành động tác kéo. Tuy nhiên, không phải bạn đánh kiểu ngắt nhéo hay phủi bụi. Khi vung từ thấp lên cao, bạn tạo ra lực xoáy từ cánh tay và quá trình xoay vai. Quá trình “cuộn” giống như bạn xoay tay nắm cửa. Đây là cách bạn lái quả bóng và tốc độ xoáy vào nó.
Khi kết thúc động tác “cần gạt nước”, đầu bạn giữ yên và chân giang rộng, ổn định.
Nguồn: tennis247
Inside out forehand – Né trái đánh phải
Inside out forehand là một cú thuận tay chéo sân được thực hiện ở tư thế người chơi né trái đánh phải, bóng từ góc bên trái tay sẽ được “đặt” vào góc chéo bên phần sân đối diện, kết cục của nó là một cú ghi điểm trực tiếp, hoặc không cũng mở ra được phần sân rộng lớn mà đối thủ bỏ lại, “dàn xếp” một tư thế thuận lợi cho cú đánh tiếp theo.
Quyết đoán: Bạn không được chần chừ khi nghĩ và quyết định thực hiện cú đánh này. Tức là không được phép phân vân tiếp tục đánh cú trái tay, hay né sang trái để tiêu diệt đối thủ bằng cú thuận tay. Bản chất của cú đánh này là tấn công, ghi điểm ngay.
Inside out forehand – Né trái đánh phải
Cầm vợt: Bạn không cần phải thay đổi vị trí cầm vợt để thực hiện cú đánh này. Nếu bạn đang cầm vợt ở vị trí Eastern (số 3) hoặc Semi Western (3,5) và Western (số 4) để thực hiện các cú thuận tay thông thường, hãy duy trì cách cầm vợt quen thuộc của mình. Các cú bóng bạt hay xoáy topspin đều có thể được áp dụng để tấn công trong trường hợp này.
Nhưng phải lưu ý rằng, vợt ở tư thế sẵn sàng với đầu vợt đưa lên cao và bắt đầu hơi dịch chuyển sang bên phía phải cho giai đoạn backswing (vung vợt ra phía sau). Nếu không, bạn sẽ trễ so với cú đánh đòi hỏi tốc độ và sự chính xác cao này.
Né trái đánh phải luôn tạo được sự bất ngờ
Phán đoán: Đây là một trong những thứ bạn cần phải có để thực hiện cú đánh này hiệu quả. Phán đoán đường đi của bóng, điểm rơi của bóng để di chuyển chính xác mà không “thiếu tay, thừa chân”.
Di chuyển và tư thế: Các cú đánh thông thường ở hai đầu phía dưới vạch cuối sân, bạn di chuyển ngang là tối ưu (nếu không muốn nói là cách duy nhất). Nhưng với cú né trái đánh phải chéo sân này, bạn di chuyển sao cho ở tư thế hướng về phía góc sân chéo đối diện của đối thủ. Vì vậy, bước đầu tiên là chân phải đưa về phía sau (lùi hơn so với chân trái) và hơi vắt chéo sang trái để di chuyển nhanh hơn tới vị trí mong muốn; sau bước lùi chéo chân phải này, bạn hãy tiếp tục di chuyển như xoay vòng quanh quả bóng để đánh.
Cú inside-out-forehand hoàn hảo của Federer
Với rất nhiều người chơi phong trào tiếp thu tennis cận hiện đại, tư thế chân đánh cú thuận tay quen thuộc là neutral stance (bước chân trái lên phía trước), nhưng với cú đánh inside out forehand, tư thế tối ưu chỉ có thể là open stance (mở ngang) hoặc semi open stance (bán mở). Trọng lượng cơ thể được dồn vào chân phải, hơi hạ thấp khi chuẩn bị tiếp xúc bóng, để tạo lực. Mặt khác, tư thế chân mở và bán mở cũng sẽ giúp người chơi trở về vị trí sẵn sàng ở giữa sân nhanh hơn.
Vị trí tấn công: Bạn không thể di chuyển sang trái đánh phải rồi lại đưa bóng vào tay của đối thủ. Vì bạn sẽ bị đối thủ tấn công trở lại ngay lập tức vào khoảng trống mênh mông mà bạn bỏ lại ở phía phải. Vị trí tấn công phải là góc bên cú trái tay của đối thủ. Có 2 góc chữ A để bạn hướng tới, một là góc chữ A ở trong ô giao bóng, và hai là góc chữ A ở phía cuối sân. Và hướng đi cuối cùng sẽ là bóng ra mang, ngoài tầm với của đối thủ. Đánh bóng ở góc này cũng sẽ thuận lợi vì hướng bóng sẽ cắt lưới ở đoạn giữa-nơi lưới thấp nhất.
Con dao hai lưỡi
Nếu như cú né trái đánh phải chéo sân mở ra được góc rất rộng hoặc ghi điểm trực tiếp, bạn sẽ chiếm hoàn toàn thế tiện lợi. Nhưng nếu như bạn không thể ép đối phương ra xa khỏi sân (tức là một cú chéo sân khá non), cũng có nghĩa bạn đã tự bắn vào chân của mình bởi việc né trái đã mở ra một khoảng trống rất lớn để đối phương có thể khai thác khi mà thời gian, không gian đã hoàn toàn thuộc về họ.
Né trái đánh phải dọc dây
Xét về lý thuyết, cú đánh này không hàm chứa độ hủy diệt như cú chéo sân, nhưng bạn vẫn cần phải rèn luyện tới mức sẵn sàng ghi được điểm từ cú đánh né trái đánh phải dọc dây. Lợi điểm là khiến cho đối thủ không bắt bài được bạn, không đoán được khi bạn đã né trái rồi thì cú đánh sẽ theo hướng nào.
Cách tập luyện
Hãy nhờ HLV hay bạn chơi của mình đưa một “tổ” gồm 4 quả vào góc bên trái một cách chậm rãi và đều đặn, sau đó di chuyển và thực hiện các động tác như đã phân tích ở trên, rồi lập tức di chuyển ngang trở về giữa sân chuẩn bị cho cú tiếp theo. Giữa 2 “tổ” bóng, bạn nghỉ 15-20 giây.