Theo quy luật chung, mọi tổ chức đều có một hệ thống cấp bậc cùng với những quyền hạn và trách nhiệm tương ứng với cấp bậc ấy.
Toàn bộ các quy định hay quy ước của một tổ chức được gọi là Nội Quy (quy định nội bộ), đối với một môn phái cổ truyền, đó là Môn Quy, còn nội quy có thể linh hoạt theo từng nơi, từng võ quán riêng và không được trái với Môn Quy. Một hệ thống đẳng cấp chặt chẽ sẽ thể hiện được tính tôn ti trật tự, thứ bậc nghiêm minh.
1. Đai
Được định nghĩa như là sự thể hiện giá trị của cá nhân, tức là thành quả của người luyện đạt được và được các cấp có thẩm quyền công nhận. Điều đó có nghĩa là không ai được phép tự phong đai cho bản thân (ngoại trừ một trường hợp sẽ được nói tới dưới đây).
2. Đẳng
Là các cấp trong một bậc đai, được thể hiện bằng các vạch. Màu của đẳng là màu của bậc đai kế tiếp, tượng trưng cho sự tiến bộ hướng đến bậc đai ấy.
Có 3 màu sắc trong hệ thống đai của Vịnh Xuân Chính Thống phái :
- Màu đen (Huyền đai) – Bậc Sơ Đẳng.
- Màu đỏ (Chu Sa đai) – Bậc Trung đẳng trở lên.
- Màu trắng (Kim đai) – Bậc Chưởng Môn (thường đã xuất thế).
3. Ý nghĩa màu đai
a. Màu đen
Cấp thấp nhất, tượng trưng cho sự u tối, chưa hiểu biết về Võ Đạo. Đạt được đai đen có nghĩa là đã được bậc thầy chấp nhận cho được tiếp tục học tập trên con đường Võ Đạo:
– Có 4 cấp đánh dấu sự hằng tâm và tiến bộ.
b. Màu Đỏ
Ở trình độ cao hơn, tượng trưng cho ngọn lửa nhiệt huyết và sự kiên định trên con đường rèn luyện :
– Có 9 cấp được tượng trưng bằng các vạch trắng, mỗi vạch hay mỗi cấp đẳng tương ứng với một phẩm chất (Đức) hay kỹ năng cần thiết (Tài) để đạt đến Đạo.
c. Màu trắng
Màu đai cao nhất, tối thượng trong Vịnh Xuân Chính Thống phái, biểu tượng cho sự Thuần Khiết, Minh triết và Toàn giác.
Nguyên tắc nào cũng có ngoại lệ, và Kim đai là một ngoại lệ : bậc Đại Sư cao cấp nhất ở địa vị Chưởng Môn có thể tự phong Kim đai. Nhưng trong thực tế, người đã đạt đến trình độ ấy thì không cần phải đeo đai cho người khác thấy vì các bậc này thường ẩn tu không còn vướng bận thế tục.
4. Ý nghĩa các cấp đẳng
a. Trình độ Sơ Đẳng (Huyền đai): 5 cấp
+ Chưa mang đai :
Đối với người mới vào học và bắt đầu học từ đầu của chương trình bậc sơ đẳng thì chỉ được mặc võ phục của môn phái mà không đeo đai. Đây là giai đoạn tìm hiểu lẫn nhau giữa võ sinh và môn phái. Trong giai đoạn này, võ sinh chưa phải là người của môn phái và chưa có ràng buộc trách nhiệm về mặt môn phái. Võ sinh có thể ngưng theo học bất cứ lúc nào mà không cần nghi thức đặc biệt. Sau giai đoạn này, thường kéo dài 3 tháng tập luyện liên tục, nếu võ sinh muốn tiếp tục theo học tại môn phái và môn phái cũng đồng ý tiếp nhận, tiếp tục dạy võ sinh thì võ sinh sẽ được thi cấp Huyền đai. Nếu thi đậu, võ sinh sẽ được làm lễ “nhập môn – bái sư”. Sau lễ này, võ sinh chính thức trở thành môn sinh của môn phái. Từ đây, giữa môn phái và môn sinh có mối ràng buộc trách nhiệm lẫn nhau về mặt môn phái.
+ Huyền đai : đai đen.
+ Huyền đai đệ nhất đẳng : đai đen 1 vạch đỏ.
+ Huyền đai đệ nhị đẳng : đai đen 2 vạch đỏ.
+ Huyền đai đệ tam đẳng : đai đen 3 vạch đỏ.
b. Trình độ Trung Đẳng, Cao Đẳng và Siêu Đẳng (Chu Sa đai) : 10 cấp
+ Trung Đẳng : bậc Quán Trưởng.
+ Cao Đẳng : bậc Võ Sư.
+ Siêu Đẳng : bậc Đại Sư.
Mỗi bậc được chia ra làm nhiều cấp. Mỗi cấp bậc có một mức độ khác nhau về quyền hạn, đi đôi với nghĩa vụ và bổn phận, cũng như các đặc quyền chính đáng gắn liền với trách nhiệm của cấp bậc tương ứng.
Cần phải phân biệt cấp, bậc (được thể hiện bằng Đai, Đẳng) với chức vụ (trách nhiệm được giao trong tổ chức). Trong một số trường hợp, cấp bậc chưa cao vẫn có thể được giao chức vụ cao (và ngược lại).
Theo sanchoi.vn