Những ai chú ý tới các trận đấu thuộc giải Serie A chắc hẳn sẽ nhận thấy rõ điều này. Sơ đồ sử dụng ba hậu vệ đang là mốt thời thượng tại Italia và cũng đang mở rộng biên giới sang tới giải Ngoại hạng Anh theo một chiều hướng tích cực.
HLV Antonio Conte đang rất thành công với chiến thuật 3-5-2 của mình
Chiến thuật sử dụng ba cầu thủ ở trung tâm hàng thủ đang mang lại thành công cho một số đội bóng lớn ở châu Âu, đặc biệt là CLB Juventus. Dưới sự dẫn dắt của Antonio Conte, “Bà đầm già” với sơ đồ chiến thuật 3-5-2 chỉ để thua vỏn vẹn 2 trận trong số 56 trận gần nhất.
Một số các HLV như Andrea Stramaccioni (Inter Milan), Vincenzo Montella (Fiorentina), Paul Lambert (Aston Villa) áp dụng khá thành công và dự kiến sẽ còn mở rộng thêm nữa
Điểm khác biệt lớn nhất của sơ đồ 3-5-2 chính là việc giảm một cầu thủ nơi hàng phòng ngự để đẩy lên đánh chặn ở trung tuyến. Hàng tiền vệ sẽ đông hơn, phù hợp với tư duy của bóng đá hiện đại là muốn kiểm soát thế trận thì phải kiểm soát được khu vực trung tuyến. Trong đó có một tiền vệ với vai trò là người phân phối bóng và giữ nhịp trận đấu, là cầu nối giữa hàng tấn công và phòng ngự.
Tuy nhiên, việc sử dụng ba hậu vệ sẽ có xu hướng di chuyển vào giữa và để lộ ra nhiều khoảng trống bên cánh, khiến cho việc phòng thủ 2 biên sẽ phức tạp hơn. Trước những đội bóng mạnh, đòi hỏi các hậu vệ phải có kinh nghiệm và đặc biệt kết hợp ăn ý với nhau khi đánh chặn những đường tấn công từ biên của đối thủ. Nhưng dù sao khi sử dụng sơ đồ 3-5-2, ưu điểm sẽ nhiều hơn khuyết điểm. Đó là lối chiến thuật phù hợp với rất nhiều lối đá khác nhau như Catenaccio hay Tiki Taka…
Ưu tiên các cầu thủ đa năng
Trong bóng đá đỉnh cao, các cầu thủ chơi được ở nhiều vị trí khác nhau luôn được các HLV tin dùng.Michael Carrick và Paul Scholes được coi là bậc thầy ở vị trí của họ nhưng nhiều người cho rằng họ đã bị “yên vị” ở khu vực giữa sân.
Sự đánh chặn ăn ý của cặp đôi Carrick và Paul Scholes
Trong khi đó, Fernandinho mang đến sự khác biệt khi chơi ở trung tuyến nhưng có khả năng dâng cao như tiền đạo và luôn có mặt hỗ trợ tuyến phòng ngự khi cần. Fernandinho đã có màn trình diễn khá ấn tượng khi Shakhtar Donestsk phải đối đầu với đương kim vô địch Chelsea. Cũng được một số ông lớn để ý, cầu thủ Kevin Strootman (PSV) hiện đang được MU liên hệ, đơn giản bởi anh có thể đảm nhận tốt vai trò của "chiếc áo số 6" và "số 10" ở Old Trafford.
Fernandinho và Kevin Strootman đang được rất nhiều các CLB lớn để ýTuy nhiên, sự đa năng của các cầu thủ không phải là không có... tác hại. Một số cầu thủ chạy cánh cũng chỉ vì “quá đa năng” mà dâng cao như một tiền vệ cánh thuần túy và nhiều lần bỏ trống vị trí của mình.Dani Alves và Ashley Cole là ví dụ điển hình, hai cầu thủ này thường xuyên tham gia vào các đường bóng tấn công, chính vì vậy mà tạo cơ hội thuận lợi cho các tiền đạo cánh của đối thủ khai thác và hàng phòng ngự thường xuyên phải vất vả trước sự “đa năng” của các hậu vệ.
Ashley Cole thường xuyên dâng cao và để hở cánh trái khiến hàng phòng ngự rất vất vả chống đỡ trước các đợt phản công nhanh
Chiến thuật “không” tiền đạo cắm
Đây không phải chiến thuật dễ áp dụng với các đội bóng bởi nó đòi hỏi hàng tiền vệ của CLB đó phải cơ động, di chuyển nhiều, khả năng dứt điểm tốt và sự ăn ý cực cao giữa các cầu thủ. Đỉnh cao trong sử dụng chiến thuật này phải nói đến “ngài râu kẽm”, Vicente del Busque khi đưa Cesc Fabregas đá ở vị trí trung phong hay làm một tiền đạo ảo tại Euro 2012 và đã giúp cho Tây Ban Nha lần thứ hai lên “ngôi vương”.
Đội tuyển Tây Ban Nha là bậc thầy trong việc áp dụng chiến thuật "không tiền đạo"
Một ví dụ mới nhất là dù Corinthians đưa về Paolo Gurrero trong mùa hè để chuyển sang chơi 4-2-3-1, nhưng đội hình đoạt chức vô địch Nam Mỹ (Copa Libertadores) và Giải vô địch bóng đá thế giới các câu lạc bộ (FIFA Club World Cup) của họ cũng là một kiểu không có tiền đạo, khi 2 cầu thủ đá cao là Jorge Henrique và Emerson thường dạt ra cánh tạo thành hệ thống 4-2-2-2 hoặc 4-2-4-0.
Corinthians thi đấu thành công với chiến thuật không tiền đạo cắm
Thi đấu ở vị trí không phải sở trường
Có những ý kiến cực đoan cho rằng các cầu thủ không bao giờ có thể chơi tốt ở vị trí không phải là sở trường của mình. Song có lẽ khi nhìn vào David Luiz, Javier Mascherano hay Sergio Ramos họ sẽ phải suy nghĩ lại.
Dù không được thi đấu ở vị trí sở trường nhưng các cầu thủ trên đều đang làm rất tốt vai trò ở vị trí mới
Các ví dụ khác đó là tại Aston Villa khi HLV Paul Lambert sử dụng Chris Herd ở vị trí trung vệ trong tháng 11 và 12, HLV Roberto Martinez kéo James McCarthy về hàng phòng ngự khi Wigan gặp phải khủng hoảng chấn thương. Các ví dụ nổi tiếng và gần đây hơn bao gồm trung vệ David Luiz chơi tiền vệ trụ ở Chelsea, tiền đạo Wayne Rooney đá tiền vệ thu hồi bóng ở M.U và tiền vệ cánh Theo Walcott đá tiền đạo cắm ở Arsenal.
Rooney đang thi đấu rất tốt khi hỗ trợ cho Van Persie liên tục "nhả đạn" ở mùa giải này
Có lẽ chẳng đội bóng nào lại muốn cầu thủ của mình chơi trái vị trí như thế, nhưng trước mật độ thi đấu dày đặc như hiện nay, thì cách này chắc chắn sẽ còn được ưa chuộng. Đơn giản vì nó sẽ giúp cho các HLV dễ dàng hơn trong việc xoay tua cầu thủ.
Tấn công và ghi thật nhiều bàn thắng
Trải qua nhiều giai đoạn, đến bây giờ, bàn thắng vẫn luôn là tinh túy của bóng đá. Số lượng bàn thắng ngày một tăng lên nhất là ở những giải đấu lớn như La Liga và Premier League. Ở đây, các nhà quản lý luôn đề ra mục tiêu ghi bàn năm sau nhiều hơn năm trước và những HLV như Sir Alex Ferguson, Arsene Wenger và Tito Vilanova đang làm tốt điều đó.
HLV Tito đang cùng các cầu thủ của Barca xô đổ mọi kỷ lục của bóng đá
Nếu như 10 năm trước, sơ đồ chiến thuật tiêu cực 4-5-1 được sử dụng thường xuyên, từ chiến thuật đổ bê tông Catenaccio của Helenio Herrera đến phương pháp Milan hiệu quả của Arrigo Sacchi thì đến nay, xu hướng bóng đá có vẻ như đang đi theo một chiều hướng khác.
Các CLB có xu hướng sử dụng các cầu thủ nhỏ con có kỹ thuật tham gia tấn công nhiều hơn là sử dụng các cầu thủ to lớn để phòng thủ như trước đây
Tầm vóc và thể lực trở nên ít quan trọng hơn, nhường chỗ cho những kỹ thuật và khả năng quan sát của các cầu thủ. Xavi là một ví dụ điển hình cho lối chơi của Barca và đội tuyển Tây Ban Nha cũng như mở đường cho một trào lưu các cầu thủ nhỏ con, có phần “mỏng cơm” nhưng giàu kỹ thuật như Iniesta,Silva, Mata, Cazorla, Giovinco, Goetze, Ozil… xuất hiện trên toàn châu Âu. Kỷ nguyên bóng đá tấn công ấy vẫn đang tiếp tục và giống như khi nó chào đời 150 năm về trước chỉ có điều số bàn thắng càng ngày càng nhiều hơn mà thôi.