Gìn giữ nét độc đáo
Những ngày cuối năm Quý Mão (âm), những người gắn bó với võ thuật cổ truyền thành phố Hà Nội lại nói về những dự định trong năm Giáp Thìn sắp tới với những dự án liên quan đến hình tượng rồng trong võ thuật. Tất cả đều mong muốn đạt được cái đích là nhiều người hiểu về nét tinh túy và cùng chung tay gìn giữ, phát triển võ cổ truyền - vốn quý của dân tộc.
Tại Hà Nội có nhiều môn phái vẫn lưu giữ và phát triển các bài võ có liên quan đến hình tượng rồng. Tại các kỳ liên hoan võ thuật cổ truyền ở Hà Nội, võ sinh thuộc các võ phái thường thi triển các bài võ liên quan tới "long" - cả tay không và sử dụng binh khí.
Trong số các môn phái, võ phái, Đông Đô Việt Võ quyền nổi tiếng với bài quyền "Long hổ quyền", bài côn "Long thượng côn", "Hổ thượng côn", bài kiếm thuật "Long mã tùy phong" hay bài tập dưỡng sinh "Hoa long".
Giới thiệu về bài "Long hổ quyền", còn gọi là "Long hổ song hình quyền", Trưởng võ phái Đông Đô Việt Võ quyền Trần Việt nói rằng, sự phối triển long - hổ trong võ thuật liên quan đến sức mạnh tự nhiên gắn với nhu và cương, tĩnh và động, hư và thực. Lúc khắc, lúc chế, lúc phản, lúc biến, nương theo nhau, yểm trợ nhau, dung hòa và hợp nhất để tạo nên sức mạnh tuyệt đối. Long đã vô cùng uy mãnh, lại phối triển với hổ đầy uy lực tất sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp vô song.
Các thế thuộc "Long hổ quyền" được các võ sư nghiên cứu và xây dựng một cách công phu. Bài "Long hổ quyền" được thi triển dựa trên thân pháp của rồng, mềm mại và uyển chuyển, uốn lượn mà uy mãnh; lúc ẩn, lúc hiện, thăng thiên, giáng địa khó lường. Biểu hiện khôn lường ấy thể hiện rõ ở “Bát bộ thiên long” - làm chủ trời đất, 4 phương 8 hướng. Bài võ này gồm 86 động tác, võ sinh được cho là đạt yêu cầu nếu bảo đảm "đi" hết động tác trong 1 phút 50 giây. Đương nhiên, để thực hiện thành thạo bài võ này, người tập phải có ít nhất 3 năm theo học cơ bản một cách nghiêm túc. Nhờ nét đặc trưng thể hiện tinh túy võ cổ truyền ở bài võ này, võ sinh thuộc võ phái Đông Đô Việt Võ quyền đã giành nhiều huy chương tại các kỳ liên hoan võ cổ truyền cấp thành phố và toàn quốc.
Bài gươm "Long mã tùy phong" cũng là một ví dụ về tinh túy võ cổ truyền Việt Nam. Người tập bài này thể hiện khả năng tung hoành ngang dọc, biến hóa uyển chuyển long - mã tùy theo gió (tùy phong) để đạt được long hình. Đường gươm mạnh mẽ dựa trên khả năng biến hóa của long kết hợp mã bộ - bộ pháp di chuyển nhanh nhẹn, bền bỉ của loài ngựa. Đây là một bài gươm khó, kỹ thuật phức hợp, yêu cầu người tập phải “vung gươm như chớp giật, đâm gươm như đinh đóng, thu gươm như gió lặng, thủ gươm như núi tĩnh”. Trong kỹ thuật gươm phải đủ phép đánh xa, đánh gần, đánh cao, đánh thấp, công thủ liên hoàn với phản đòn biến chiêu, vung gươm đánh chỗ rộng, thu gươm xoay trong chỗ hẹp... Tất cả phải đủ nhuần nhuyễn.
Tiến sỹ Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động văn hóa, khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám cho biết: Con rồng là vật linh thiêng trong tâm thức người Việt, hình tượng con rồng thường xuất hiện trong cung vua phủ chúa, nơi thờ tự trang nghiêm… mang đến cho chúng ta cảm giác tôn quý, xa xôi, trong võ thuật thì biểu tượng cho quyền quy, bá đạo, tràn đầy sức sống, mang đến cho mọi người cảm nhận về sức sống mới trong năm mới Giáp Thìn…
Quỳnh Mai