Đội bóng xứ chùa vàng mang quyết tâm cao ngút trời tới AFF Cup 2020. Và thầy trò ông Polking đã phần nào biến quyết tâm đó thành hiện thực. Lần lượt vượt qua Việt Nam rồi Indonesia, tuyển Thái Lan đã khẳng định đẳng cấp của mình tại bóng đá khu vực. Và kết quả này có được là nhờ sự phát triển bài bản và ủng hộ của cả hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương.
Bóng đá được giới thiệu lần đầu tiên đến Thái Lan vào năm 1897 và từ đấy trở thành một trong những môn thể thao được yêu thích của quốc gia này, với sự quan tâm của đông đảo người hâm mộ ở mọi thành phần, không phân biệt giới tính và lứa tuổi. Có một điều dễ dàng nhận ra rằng môn thể thao này xuất hiện ở khắp mọi vùng miền, thành phố trên khắp đất nước Thái Lan, với sự phát triển mạnh mẽ của các đội Bóng đá địa phương và đội Bóng đá quốc gia.
Bóng đá tại Thái Lan ngày nay đã được đưa vào giảng dạy hầu hết trong hệ thống giáo dục quốc gia, từ cấp mẫu giáo cho đến cấp phổ thông thông qua các tiết học ngoại khóa. Bên cạnh đó, hàng năm, trong các giải đấu thể thao phong trào, hoặc các giải thể thao học đường, Bóng đá là một trong những môn thể thao chủ chốt, với sự tham gia của rất nhiều các đội tuyển đến từ nhiều vùng, miền khác nhau. Một số tổ chức cá nhân, doanh nghiệp, đơn vị nhà nước cũng dần dần dành một khoản kinh phí không nhỏ cho sự phát triển sự nghiệp Bóng đá, phải kể đến như Bộ Giáo dục, Bộ Lao động, Bộ Y tế, Văn phòng Chính phủ, Cục Cảnh sát Hoàng gia Thái Lan…
Liên đoàn Bóng đá Thái Lan là tổ chức nhà nước chịu trách nhiệm trong việc quản lý, điều hành và định hướng sự phát triển của nền Bóng đá quốc gia này. Kể từ khi chính thức thành lập đến nay, Liên đoàn Bóng đá Thái Lan đã để lại dấu ấn sâu sắc trong việc xây dựng hệ thống giải Bóng đá chuyên nghiệp quốc gia, tổ chức thành công các giải đấu Bóng đá giao hữu khu vực và đưa Bóng đá Thái Lan trở thành cường quốc Bóng đá của Đông Nam Á.
Dấu ấn của Liên đoàn Bóng đá Thái Lan trong sự phát triển môn thể thao này đối với nền Bóng đá quốc gia và khu vực chính là sự ra đời của Giải Vô địch Bóng đá Đông Nam Á, hay còn được biết đến với tên gọi Giải Bóng đá Cúp Suzuki, diễn ra vào trung tuần tháng 11 hàng năm, quy tụ tất cả các đội bóng mạnh đến từ các quốc gia trong khu vực như Singapore, Indonesia, Malaysia, Việt Nam, Philippines và Thái Lan.
Triết lý của mô hình Bóng đá Thái Lan những thời kỳ đầu phát triển tập trung vào tinh thần đồng đội, với những đòi hỏi cao trong kỹ thuật và kỹ năng của từng cá nhân đóng góp vào thành công của tuyển Bóng đá quốc gia. Thì ngày nay, bên cạnh việc xây dựng tinh thần đồng đội gắn kết, triết lý Bóng đá lúc này đã hướng nhiều hơn vào phát triển kỹ năng cá nhân.Mỗi cầu thủ lúc này còn phải biết rèn luyện, năng cao kỹ năng cá nhân, phát triển trình độ cũng như tăng cường thể trạng.
Bóng đá Thái Lan ngày nay đã được coi là một trong những lĩnh vực có số lượng nhân sự hoạt động lớn. Bóng đá không chỉ đơn thuần là môn thể thao giải trí mà đã trở thành một môn được đào tạo căn bản, chuyên nghiệp và khoa học tại hệ thống một số trường đại học của quốc gia này. Đối với hệ thống trường đại học đào tạo thể chất, thì Bóng đá đã trở thành một ngành bắt buộc, với sự tham gia học tập, nghiên cứucủa đông đảo học sinh, sinh viên.
Bóng đá được đưa vào giới thiệu tới cộng đồng người dân như một môn thể thao giải trí, thu hút sự tham gia của theo dõi của cộng đồng. Ở một số địa phương, Bóng đá trở thành một trong những hoạt động thể chất giúp tăng cường sức khỏe cho người dân và là một phần của Chiến dịch thể thao giúp đẩy lùi tệ nạn trong thanh thiếu niên. Các chiến dịch truyền thông khuyến khích người dân tham gia nhiều vào hoạt động luyện tập và thi đấu Bóng đá, biến đây trở thành một trong những thói quen giải trí ngoài trời lành mạnh.
Đối với Bóng đá chuyên nghiệp, ngoài chiến lược phát triển của Liên đoàn Bóng đá quốc gia, thì các yếu tố như kỹ thuật của cầu thủ, chiến lược huấn luyện và đào tạo của HLV cũng như chất lượng sân bãi, trang thiết bị cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất… đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển. Hiện tại, tất cả các yếu tố có liên quan đến Bóng đá chuyên nghiệp của Thái Lan đều nằm trong các quy định về tiêu chuẩn của Liên đoàn Bóng đá Châu Á và Liên đoàn Bóng đá Thế giới.
Các CLB Bóng đá nhà nghề của Thái Lan cho đến hiện tại đều thuộc sự quản lý và đầu tư tài chính của các doanh nghiệp, tổ chức tư nhân. Điều này được cho rằng sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các cầu thủ có cơ hội nhận được sự đầu tư tốt cho phát triển trình độ cá nhân cũng như tiếp xúc với nền Bóng đá chuyên nghiệp, hiện đại.
Chiến lược phát triển của nền Bóng đá hiện đại Thái Lan trong giai đoạn 2017-2021 tập trung vào những vấn đề cơ bản gồm: Đào tạo hoặc tuyển chọn, và ký hợp đồng làm việc với các HLV Bóng đá có trình độ huấn luyện và kinh nghiệm theo tiêu chuẩn của Liên đoàn Bóng đá Châu Á và Liên đoàn Bóng đá thế giới; Định hướng phát triển các CLB Bóng đá trên cả nước dựa trên những tiềm lực sẵn có của từng vùng, hướng tới việc phát triển các CLB Bóng đá theo hướng thể thao nhà nghề, thể thao chuyên nghiệp; Xây dựng chiến lược quảng bá và phát triển thương hiệu Bóng đá Thái Lan.
Để hoàn thiện được những vấn đề đã được nêu ra trong Chiến lược phát triển của nền Bóng đá Thái Lan giai đoạn 2017-2021, các chương trình hành động chi tiết đã được triển khai, trong đấy phải kể đến các chương trình, kế hoạch hoạt động được chia thành từng giai đoạn cụ thể như: Kế hoạch phát triển nhân sự trong 3 năm, Chương trình phát triển truyền thông 5 năm…
Chương trình hành động đầu tiên là Kế hoạch đào tạo và phát triển nhân sự chất lượng cao kéo dài 1 năm, tập trung vào việc xây dựng các chương trình đào tạo, tập huấn theo tiêu chuẩn và phương pháp quốc tế, với mục tiêu đào tạo được đội ngũ nhân sự chất lượng cao. Những VĐV, HLV, cán bộ xuất sắc còn có cơ hội nhận chương trình học bổng đào tạo cấp cao tại nước ngoài, với mục đích nâng cao kỹ năng, trau dồi kinh nghiệm và cụ thể hơn là tiếp xúc với môi trường Bóng đá hiện đại trên thế giới.
Đối với những cầu thủ trẻ, các em sẽ được đào tạo kỹ hơn về tinh thần Bóng đá hiện đại, tinh thần Bóng đá cao thượng, những nét đẹp trong văn hóa Bóng đá… Việc làm này cho rằng sẽ giúp các em nâng cao nhận thức trong quá trình thi đấu cũng như giữ gìn những giá trị cao quý của Bóng đá.
Chương trình hành động thứ 2 mà Chính phủ Thái Lan cũng như Liên đoàn Bóng đá Thái Lan hướng đến chính là tăng cường sự kết hợp giữa Chính phủ, các tổ chức cơ quan chủ quản của nhà nước với các tổ chức, doanh nghiệp có tiềm lực để khuyến khích sự phát triển của nền Bóng đá quốc gia. Chương trình hành động này theo kế hoạch cần phải triển khai ít nhất trong 3 năm, trong đấy tập trung vào những vấn đề như hệ thống cơ sở hạ tầng, trang thiết bị luyện tập, thi đấu, các chương trình truyền thông, quảng bá, các chương trình hỗ trợ thuế…
Chương trình hành động cuối cùng mà nền Bóng đá Thái Lan hiện đại muốn tập trung triển khai chính là việc xây dựng hình ảnh nền Bóng đá Thái Lan trong lòng bạn bè quốc tế. Hình ảnh nền Bóng đá mà Chính phủ Thái Lan và Liên đoàn Bóng đá Thái Lan muốn hướng tới ở đây chính là một đội tuyển Bóng đá quốc gia trong mắt các nhà quản lý là đội hình có trình độ, tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định khắt khe của Bóng đá thế giới, gặt hái được những thành tích Bóng đá ấn tượng tại các giải đấu trong khu vực và thế giới; trong mắt người hâm mộ là đội hình sở hữu chất lượng cầu thủ đồng đều, thi đấu đẹp mắt, và cống hiến những tuyệt phẩm bàn thắng…
Kết quả của Chương trình hành động này Liên đoàn Bóng đá Thái Lan hy vọng có thể gặt hái được sau 5 năm kể từ khi Chương trình được chính thức triển khai.
Thái Premier League với chiến lược phát triển tương tự giải Bóng đá ngoại hạng Anh.
Nhiều năm trước, Giải VĐQG Thái Lan với tên gọi Thai League nhàm chán đến mức chính những người làm bóng đá nước này thừa nhận rằng: “Nhiều trận đấu CĐV đến sân còn ít hơn... cầu thủ 2 đội”. Nhưng ngày nay, với cái tên mới Thai Premier League, giải đấu này đang khiến thế giới bất ngờ với khoản thu nhập lên đến 500 triệu bath (khoảng 14,2 triệu USD) trong mùa giải 2014.
Mô phỏng Giải Ngoại hạng Anh
Năm 2007, Bóng đá Thái Lan chứng kiến một thay đổi mang tính bước ngoặt khi các CLB hàng đầu nước này “hùn vốn” để thành lập một Công ty cổ phần mang tên Thai Football League với nhiệm vụ chính là tổ chức giải VĐQG Thái Lan theo một phong cách mới hoàn toàn so với trước đây.
Chiến lược mà họ chọn để xây dựng giải đấu mới chính là mô phỏng giải Ngoại hạng Anh một cách tối đa nhằm đánh trúng tâm lý “cuồng Ngoại hạng Anh” của người dân Thái Lan. Vì chiến lược này mà giải đấu mới được đặt tên là Thai Premier League, còn các CLB được khuyến khích chuyển đổi mô hình hoạt động và xây dựng hình ảnh dựa trên nguyên mẫu là các CLB danh tiếng của giải Ngoại hạng Anh.
Những CLB như Muangthong Utd (mô phỏng theo phong cách của Man Utd), rồi Buriram Utd (tự ví mình là bản sao của Chelsea)... đã lần lượt ra đời với chiến lược làm hình ảnh, xây dựng thương hiệu và thậm chí là cả lối chơi giống như các CLB xứ sương mù.
Hệ thống các giải đấu chuyên nghiệp của Thái Lan cũng được điều chỉnh với những giải đấu tương tự như bên Anh. Cúp Liên đoàn Thái Lan cũng ra đời để các CLB có thêm đấu trường nữa để tranh tài bên cạnh Cúp QG và Thai Premier League.
Các trận đấu cũng được “Anh hóa” về cách tổ chức, tạo ra không khí lễ hội khắp các SVĐ.
Những thay đổi mạnh mẽ và toàn diện kể trên nhanh chóng mang đến những hiệu quả lớn về chuyên môn và đặc biệt là tài chính cho các CLB Thái Lan. Nhờ hình ảnh “hao hao giống Ngoại hạng Anh”, Thai Premier League có sức hút rất lớn với CĐV và các nhà tài trợ. Điều này giúp các CLB giàu lên nhanh chóng và sức mạnh tài chính được họ chuyển hoá thành sức bật về chuyên môn.
Hai CLB thành công nhất trong việc theo đuổi “phong cách Anh” là Muangthong Utd và Buriram Utd chính là những CLB “phát tài” nhanh nhất nhờ việc luôn tuyên bố mình là “Quỷ đỏ của Thái Lan” hay “Chelsea xứ Chùa vàng”. Việc họ thay nhau vô địch Thai Premier League trong 6 mùa gần nhất (mỗi đội 3 lần đăng quang) chính là những hệ quả tất yếu.
Nhìn lại gần 1 thập kỷ áp dụng chiến lược mới, Chủ tịch HĐQT Ong-arj Kosinkar của Thai Football League tự hào cho biết: “Bây giờ thì cả thế giới đang dành cho Thai Premier League cái nhìn đầy ngưỡng mộ vì họ không thể tin là một giải đấu ở vùng trũng của bóng đá thế giới lại có thể đạt được lợi nhuận lên đến hơn 14 triệu USD/năm chỉ sau vài năm hoạt động”.
Bên cạnh những lợi ích về kinh tế mà Thai Premier League mang lại cho Bóng đá Thái Lan, thì những lợi ích về chuyên môn có thể dễ dàng nhìn thấy thông qua thành tích ấn tượng mà các ĐTQG Thái Lan giành được những năm gần đây, giúp họ trở lại là nền bóng đá số 1 Đông Nam Á.
Ngô Giang