Đến thời điểm này, người ta không thể khẳng định bóng đá Việt Nam đã chuyên nghiệp chưa? Tiêu chí nào để khẳng định một đội bóng đã chuyên nghiệp? Theo lộ trình, đến nay, bóng đá Việt Nam đã chính thức bước sang giai đoạn phát triển chuyên nghiệp được vài năm.
Các đội bóng được yêu cầu phải chuyển đổi sang hình thức công ty thay vì sống nhờ vào bầu sữa bao cấp của địa phương hay ngành chủ quản. Và rồi người ta tự hỏi Bóng đá Việt Nam đang ở mức độ nào? Đâu là tiêu chí cho một CLB chuyên nghiệp ở Việt Nam? Có một con đường mà bóng đá Việt Nam bắt buộc phải đi, đó là tạo ra thật nhiều dòng tiền. CLB bóng đá phải là một doanh nghiệp đại chúng với nhiều cổ đông. Ở đó, vai trò của địa phương là vô cùng lớn khi mà họ hoặc bơm tiền, hoặc tạo ra cơ chế để doanh nghiệp bóng đá phát triển.
Trong khuôn khổ bài viết này, tác giả muốn gửi tới mọi người những thông tin về bóng đá chuyên nghiệp trên thế giới để từ đó có cái nhìn tổng quát hơn về Bóng đá chuyên nghiệp tại Việt Nam.
Bóng đá chuyên nghiệp là một trong những môn thể thao chuyên nghiệp phổ biến nhất hiện nay trên thế giới. Theo một con số thống kê, giá trị của nền Bóng đá chuyên nghiệp thế giới vào khoảng 600 tỷ đô-la Mỹ. Tính đến những năm cuối của thế kỷ 20, có khoảng 250 triệu cầu thủ tham gia thi đấu tại các giải Bóng đá chuyên nghiệp tại hơn 200 quốc gia trên thế giới.
Ngày nay, có rất nhiều các giải Bóng đá chuyên nghiệp trên thế giới, ví dụ như Giải Bóng đá Ngoại hạng Anh, Giải Bóng đá Bundesliga của Đức, Giải La Liga của Tây Ban Nha, Giải Seria A của Italy, Giải J-League của Nhật Bản, Giải S-League của Singapore, Giải A-League của Trung Quốc, Giải Thai Premier League của Thái Lan…
Những yếu tố cấu thành nên nền Bóng đá
Theo một nghiên cứu của các chuyên gia Bóng đá, có rất nhiều yếu tố cấu thành nên nền Bóng đá chuyên nghiệp, tuy nhiên tập trung chính gồm 6 yếu tố: (1) đội bóng, (2) chất lượng trận đấu, (3) cách thức quản lý CLB, (4) SVĐ và các địa điểm thi đấu, (5) trình độ cầu thủ và (6) thương hiệu của CLB và các sản phẩm hàng hóa có thương hiệu của CLB.
Đội bóng: Bóng đá là một môn thể thao đồng đội. Một cầu thủ có kỹ năng tốt, kinh nghiệm thi đấu tốt, tuy nhiên vẫn khó có thể liên tục giành thành công nếu như không ở trong một đội bóng đồng đều, các cầu thủ biết phối hợp nhịp nhàng và triển khai chiến thuật thi đấu hiệu quả.
Chất lượng trận đấu, cấu trúc giải đấu…: Bóng đá là một môn thể thao đồng đội. Điều này được thể hiện không chỉ qua sự phối hợp giữa các cầu thủ trong cùng một CLB, mà còn thông qua việc tổ chức thành công một giải đấu. Giải đấu Bóng đá được diễn ra thành công khi và chỉ khi có sự đồng nhất giữa các CLB tham gia trong điều lệ thi đấu, cũng như các cầu thủ thể hiện hết khả năng và kỹ thuật trong các trận tranh tài.
Cách thức quản lý CLB: Nắm trong tay một CLB Bóng đá chuyên nghiệp đồng nghĩa với việc các cầu thủ của CLB Bóng đá đấy phải luôn ở vị trí thi đấu sẵn sàng, và các vấn đề liên quan đến tài chính, điều hành CLB cũng phải được quản lý một cách chuyên nghiệp, minh bạch cùng hướng tới một mục tiêu giành thành tích cao khi thi đấu.
SVĐ và các địa điểm thi đấu: Một trận đấu Bóng đá, xét về tính chất, hội tụ những yếu tố cơ bản như diễn ra trong khoảng thời gian ngắn, không thể đoán trước các tình huống và kết quả mang tính khách quan. Nếu như trước đây, các trận đấu Bóng đá được diễn ra dưới sự theo dõi của hàng ngàn khán giả ở các SVĐ, với những cách thức thể hiện cảm xúc đa dạng. Thì ngày nay, các trận đấu Bóng đá luôn thu hút sự chú ý của rất đông người hâm mộ thông qua sóng truyền hình trực tiếp. Đây chính là một nguồn thu lớn cho nền Bóng đá chuyên nghiệp trong việc bán bản quyền truyền hình các trận đấu.
Bên cạnh đấy, hệ thống các SVĐ ngày nay đã được nâng cấp, sửa sang, cải tạo, đôi khi là xây mới để phù hợp hơn với xu hướng phát triển của môn thể thao. Đôi khi người ta không chỉ đến SVĐ để theo dõi Bóng đá, mà đấy còn là nơi để các cầu thủ tập luyện, sinh hoạt, là nơi để các cổ động viên Bóng đá tận hưởng mọi dịch vụ tốt nhất đi kèm, và là nơi để các nhà kiến trúc sư thỏa sức sáng tạo nên vẻ đẹp của các công trình thể thao…
Các cầu thủ chuyên nghiệp, các ngôi sao Bóng đá: Cầu thủ và sự tiến bộ của họ qua khoảng thời gian thi đấu, luyện tập là vấn đề luôn được các “ông chủ” của CLB Bóng đá và HLV quan tâm hàng đầu. Một vài CLB sẵn sàng chi ra một khoản tiền khổng lồ cho việc đi đến các vùng đất mới, các giải đấu địa phương, các giải đấu khu vực để tìm ra các gương mặt cầu thủ trẻ, tuyển chọn họ vào đội hình tiềm năng, dẫn dắt, đào tạo, nâng cao trình độ, ký những hợp đồng trị giá hàng chục, hàng trăm triệu đô-la Mỹ. Và rất nhiều trong số những tài năng trẻ đấy sẽ sớm trở thành những cầu thủ Bóng đá chuyên nghiệp có tiếng tăm, giúp hình ảnh của CLB sớm muộn cũng trở nên nổi tiếng.
Thương hiệu: Các sản phẩm Bóng đá là những vật dụng được sản xuất với lô-gô, hình ảnh, khẩu hiệu của một CLB Bóng đá hoặc một cầu thủ Bóng đá nổi tiếng. Những sản phẩm này không phải trực tiếp do CLB Bóng đá hoặc cầu thủ đấy sản xuất mà là một công ty thứ 3 đứng ra mua thương hiệu của CLB hoặc cầu thủ để đính kèm lên các sản phẩm. Các sản phẩm ưa chuộng có thể kể đến như cờ, khẩu hiệu, tranh ảnh, mũ, khăn, dụng cụ tập luyện, quần áo, bóng đá, đồng hồ, chăn, gối, túi xách, balo…
Khoản doanh thu từ việc kinh doanh sẽ được sử dụng với nhiều mục đích. Một số công ty trích một phần cho quỹ phát triển tài năng trẻ của CLB Bóng đá mình mua thương hiệu, một số thì lại dùng để phát triển nền Bóng đá phong trào của địa phương, và rất nhiều các hoạt động khác.

N.Giang