Nếu bóng đá được mệnh danh là môn thể thao “Vua” của Olympic mùa hè thì khúc côn cầu trên băng (Ice Hockey) cũng chiếm một vị trí tương tự trong những kỳ Olympic mùa đông.

Nguồn gốc lâu đời

Có nhiều giả thuyết về sự ra đời của môn khúc côn cầu nhưng cho đến nay số đông vẫn tin rằng môn thể thao này xuất phát từ một trò chơi ở thời Hy Lạp cổ đại với tên gọi “keritizein”. Từ cuối thế kỷ XVIII, khúc côn cầu được người Anh từng bước hoàn thiện cho đến khi trở thành một chỉnh thể thống nhất như hiện tại.

Trong khi đó nhiều sử sách ở Việt Nam ghi lại rằng khúc côn cầu sơ khai có từ thời Hai Bà Trưng. Người khai sinh ra trò chơi này là nữ tướng Lê Chân. Dưới thời vua Lý Thánh Tông, khúc côn cầu trở thành thú chơi tao nhã của giới quý tộc và là thước đó đánh giá độ “sang chảnh” của nhiều bậc vua chúa thời bấy giờ.

Theo quy định của Liên đoàn khúc côn cầu trên băng quốc tế (IIHF), sân thi đấu đạt chuẩn phải đáp ứng yêu cầu cơ bản về kích thước 60.98x30m. Luật chơi khá đơn giản với mỗi đội 6 cầu thủ dùng gậy trượt ván (làm bằng gỗ, nhôm hoặc nhựa tổng hợp) để đánh bóng vào lưới đối phương. Trận đấu kéo dài 60 phút và được chia đều thành 3 hiệp không tính thời gian nghỉ. Đội đưa bóng vào lưới đối phương nhiều hơn sẽ giành phần thắng. Điểm khác biệt lớn giữa khúc côn cầu so với bóng đá là không giới hạn thời điểm và số lượt thay người trong mỗi trận đấu. Thời gian nghỉ giữa hiệp kéo dài trong khoảng từ 15 phút 30 giây cho tới 17 phút.

Xuất hiện lần đầu ở Olympic Mùa hè

Khúc côn cầu trên băng xuất hiện lần đầu ở…Olympic mùa hè 1920 tại Bỉ. Sau đó môn thi này được chuyển hẳn sang hệ thống thể thao mùa đông bắt đầu từ Olympic mùa đông 2004 và được mặc định cho tới kỳ Olympic gần nhất diễn ra ở Sochi, Nga năm 2014.

Bảy nước gồm Canada, Cộng hòa Séc, Phần Lan, Nga, Slovakia, Thụy Điển và Mỹ được xem là những cường quốc của khúc côn cầu trên băng tại đấu trường Olympic. Ở nội dung của nam chỉ có 6/64 huy chương không thuộc về một trong bảy quốc gia nói trên. Phía sân chơi của nữ, cuộc cạnh tranh huy chương ở Olympic lẫn giải Vô địch thế giới luôn là cuộc chiến của nhóm “thất đại gia” này, tấm HCV luôn là màn tranh đua của hai đội Canada và Mỹ.

Ngày nay khúc côn cầu trên băng phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Phổ biến nhất vẫn là ở những vùng địa lý đủ lạnh để tạo thành lớp băng theo mùa với độ cứng hoàn hảo như Canada, CH Séc, Latvia, Phần Lan, Nga, Slovakia, Slovenia, Đức, Áo, Thụy Sĩ, … và khu vực nằm ở vĩ độ phía Bắc của Mỹ.

Một số quốc gia như Canada và các nước châu Âu khác chính thức chọn khúc côn cầu trên băng làm môn thể thao mùa đông quốc gia. Các giải đấu nhà nghề ở Bắc Mỹ như giải nhà nghề Mỹ (NHL), giải Liên đoàn phụ nữ ở Canada (CWHL)… ngày càng trở nên phổ biến, thu hút hàng chục ngàn người đến sân, hàng trăm ngàn người theo dõi qua truyền hình và có sức lan tỏa không kém gì bóng đá.

Khó, không bắt mắt nhưng vẫn lôi cuốn

Phần lớn người chơi khúc côn cầu trên băng đều có chung một nhận định rằng kỹ năng trượt băng chiếm đến hơn 50% sự thành công. Việc di chuyển trên một loại giày đặc biệt (tương tự như giày patin nhưng không có bánh xe ở đế giày mà thay bằng một lát cắt kim loại) đòi hỏi cầu thủ phải có khả năng giữ thăng bằng cực tốt. Để kỹ năng di chuyển đạt đến mức “thượng thừa” người chơi cần phải trải qua một quá trình dài từ quan sát, rèn luyện cho tới thực hành thường xuyên với ý chí quyết tâm cao.

Nhìn từ bên ngoài khúc côn cầu trên băng không phải môn thể thao để lại hình ảnh đẹp. Một nhóm cầu thủ tranh nhau chiếc đĩa bé xíu, những pha va chạm lộn xộn trên sân đôi khi khiến người xem cảm thấy bực mình lẫn nhàm chán. Đó là chưa kể tính đối kháng trực tiếp cực cao khiến nhiều người ái ngại vấn đề chấn thương. Tuy nhiên một khi ở tâm thế “người trong cuộc” thì những nhận định có phần “tiêu cực” ấy sẽ lập tức đảo chiều.

Thông thường mỗi môn thể thao đòi hỏi những kỹ năng đặc biệt ở những bộ phận đặc thù. Chẳng hạn bóng đá cần sự khéo léo của đôi chân, bóng rổ, bóng bàn lại thiên về những kỹ năng đặc biệt từ đôi tay… Với khúc côn cầu trên băng người chơi phải vận động toàn thân và cần biết cách phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận nói trên. “Khúc côn cầu trên băng đòi hỏi người chơi phải có đôi chân linh hoạt để di chuyển, đôi tay khéo léo để tranh đoạt và dứt điểm. Cùng với đó là óc quan sát và khả năng phán đoán tinh tường trong mọi tình huống.” Một HLV tại sân trượt băng tại Nhà văn hóa Thanh Niên TP. HCM cho hay.

Môn thể thao còn mới lạ ở Việt Nam

Có bề dày lịch sử vài trăm năm trên thế giới nhưng khúc côn cầu trên băng vẫn còn là môn khá mới mẻ, chỉ mới du nhập vào Việt Nam trong khoảng 8 đến10 năm trở lại đây. Điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa đặc trưng không cho phép Việt Nam phát triển mô hình vốn nổi đình nổi đám của xứ lạnh này. Tính chung cả nước chỉ có hai sân khúc côn cầu trên băng nhân tạo “chơi được” là sân trượt băng tại Nhà văn hóa Thanh Niên (TP. HCM) ra đời vào năm 2010 và khu vực sân trượt băng của trung tâm thương mại dưới lòng đất Royal City (Hà Nội) ra đời vào năm 2013.

Loại hình khúc côn cầu đặc thù ở Việt Nam vẫn là sân cỏ. Từ năm 2008, hai CLB khúc côn cầu sân cỏ đầu tiên được thành lập ở Việt Nam là Tornados và Saigon International. Kể từ đó đến nay các giải đấu thường niên được tổ chức quy tụ hàng chục CLB đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Dù vậy bước ngoặt của khúc côn cầu Việt Nam chỉ thật sự đến vào ngày 08/06/2013 khi sân thi đấu khúc côn cầu trên cỏ đầu tiên được khánh thành ở Khu công nghiệp Thuận Đạo mở rộng thuộc tỉnh Long An. Dù không thể đưa vào phục vụ cho ASIAD 18 vì nhiều lý do nhưng sự xuất hiện của sân thi đấu khúc côn cầu trên cỏ Thuận Đạo vẫn được xem là tín hiệu tích cực trong việc phát triển và nhân rộng bộ môn khúc côn cầu ở Việt Nam. 

Có 4 dạng khúc côn cầu cơ bản: khúc côn cầu vòng đĩa,  khúc côn cầu trên băng, khúc côn cầu trên cỏ và khúc côn cầu dùng dây trượt có bánh xe. Phổ biến hơn cả vẫn là khúc côn cầu trên băng với nhiều giải đấu danh giá như Cúp nam nữ thế giới, Cúp thanh thiếu niên thế giới, Cúp thế vận hội mùa đông, Cúp liên châu lục…

Khúc côn cầu trên băng là môn thể thao công phu, phức tạp nhất nhì về dụng cụ và đồ dùng thi đấu. Ngoài giày trượt băng người chơi cần phải trang bị thêm nón bảo hộ đầu, lớp bảo vệ cổ, áo bảo hộ, bao tay, quần bảo hộ, gậy… với giá từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng một sản phẩm. Tính “sơ sơ” theo như lời một HLV tại sân trượt băng tại Nhà văn hóa Thanh Niên thì mỗi người chơi phải tốn ít nhất 5 triệu đồng chi phí ban đầu.

Theo tinthethao365.com.vn