Vẫn nhuốm màu xa lạ
Hiphop là trào lưu nghệ thuật ra đời vào thập niên 70 của thế kỷ trước tại Mỹ, để rồi nhanh chóng du nhập vào nước ta từ những năm đầu thập niên 90. Sau 20 năm, tên tuổi breaking Việt Nam được khẳng định bằng những thành tích cao trên các giải đấu mang tầm quốc tế với những nhóm nổi bật như: Big Toe (vô địch quốc gia nhiều năm liền), SINE (hạng bốn thế giới cùng nhiều Giải vô địch Ðông Nam Á), Good Morning Vietnam (hạng hai Giải vô địch Nam Á và Ðông Nam Á).
Dù đã có quãng thời gian dài phát triển, làn sóng breaking trong nước vẫn chỉ dừng ở mức phong trào. Tính lan tỏa "gói gọn" trong một vài cộng đồng nhỏ. Hiphop không còn là khái niệm xa lạ, nhưng số người hiểu tinh thần hiphop nói chung và breaking nói riêng chủ yếu thuộc "underground " - cụm từ chỉ cộng đồng những người có chung đam mê, tồn tại ngầm và không được công nhận rộng rãi. Do phát triển tương đối biệt lập, tự phát, breaking vẫn nhuốm màu xa lạ với công chúng.
"Breaking trong nước vốn đã phát triển nhưng chưa được đầu tư đúng mức để phát huy hết tiềm năng. Ðôi chút tiếc nuối là những giải đấu có điều kiện giới thiệu bộ môn breaking nói riêng và hiphop nói chung chưa được truyền tải đúng tinh thần, và đặc biệt là "văn hóa" được hình thành gần 50 năm trên thế giới. Các từ khóa này bị lạm dụng hay gắn mác để thu hút, lôi kéo các bạn trẻ tham gia, mặc dù những gì họ được học và tiếp cận không có chút gì liên quan. Ðiều đó khiến cho các bậc phụ huynh chưa có cái nhìn khách quan và tích cực đối với bộ môn này", anh Bùi Trần Huy Hoàng, thành viên Hiệp hội Thể thao Ðiện tử Giải trí khẳng định.
Ở Nhật Bản và Hàn Quốc, breaking được tạo điều kiện đưa vào giảng dạy tại các trường học nhằm phát hiện, đào tạo nhân tài. Các quốc gia này cũng tạo cho vận động viên môi trường tập luyện và thi đấu chuyên nghiệp. Còn breaking Việt Nam, với các hoạt động chưa thể bứt khỏi tầm mức phong trào, vốn đã gặp nhiều khó khăn nay lại càng gian nan khi dịch Covid-19 ập đến. Giải vô địch vũ đạo giải trí quốc gia liên tục bị lùi lại và đã chậm sáu tháng so dự kiến. Ban tổ chức cũng đã xem xét tới hình thức thi đấu online, nhưng hình thức này không những làm giảm sức hút, sự quan tâm của các nhà tài trợ mà còn khiến chất lượng các cuộc tranh tài bị ảnh hưởng, do tính chất biểu diễn sáng tạo đặc thù trên sàn nhảy.
Vất vả giữ đam mê
"Tôi được tiếp cận văn hóa hiphop thông qua những đĩa nhạc từ năm 2003 rồi quyết tâm theo đuổi từ đó. Thời điểm đó breaking chưa phát triển, không có chỗ tập luyện, không được mọi người công nhận vì cho là "vô công rồi nghề". Ðể vượt qua sự ngăn cấm của gia đình, tôi đã cố gắng chứng minh bằng những thành tích thi đấu", chủ nhân tấm Huy chương bạc SEA Games 30 tại Philippines ở nội dung breaking, Lê Hữu Phước chia sẻ.
Nhờ tinh thần ham học hỏi và sáng tạo, Phước giành được ít nhiều thành công. Anh khẳng định "có thể coi breaking là một nghề, bởi hoàn toàn có thể tạo nên thu nhập ổn định bằng cách dạy nhảy ở studio hay thi đấu ở các giải trong và ngoài nước". Tuy nhiên, do phong trào ở nước ta chưa có được sự đột phá, "đến với breaking đã khó, duy trì nó còn khó hơn".
Hai năm qua, bên cạnh việc tham gia và làm giám khảo ở một số giải đấu phong trào, Phước luôn cố gắng duy trì lớp dạy nhảy "20.000 đồng" cho các em nhỏ để nuôi dưỡng đam mê. Không chỉ riêng anh, "99% các bạn yêu thích và theo đuổi breaking đều phải làm nhiều công việc khác nhau để trang trải cuộc sống. Trong những thời điểm phong trào đi xuống, việc chỉ trông đợi từ nghề là không đủ. Có những nhà vô địch, những bạn trẻ cực kỳ có tài, chiến thắng nhiều giải, nhưng rồi cũng phải từ bỏ để ổn định cuộc sống", anh Bùi Trần Huy Hoàng bộc bạch.
Các vận động viên breaking cũng chưa thể có được sự quan tâm như các đồng nghiệp thi đấu ở nhiều bộ môn truyền thống, nhất là việc sau khi giải nghệ được cơ quan quản lý nhà nước định hướng nghề nghiệp, tạo điều kiện phát triển tương lai trong công tác quản lý, huấn luyện giảng dạy... Chưa kể, muốn được tạo điều kiện tập huấn ở nước ngoài, học hỏi cùng chuyên gia ngoại, vận động viên breaking hầu hết đều phải tự bỏ tiền túi để phát triển và nuôi dưỡng đam mê. Ðiều đáng mừng là breaking Việt Nam vẫn có những cá nhân xuất sắc nỗ lực vượt lên hoàn cảnh.
"Việt Nam đang chịu ảnh hưởng bởi đại dịch, nhưng không vì thế breaking chấp nhận đầu hàng. Chúng tôi vẫn duy trì tự tập luyện tại nhà, tự tạo ra giải đấu online, tự mở ra những kênh thông tin chia sẻ nhằm cải thiện trình độ. Breaking là đam mê "ăn vào máu" nên là dù ở đâu hay hoàn cảnh nào, chúng tôi cũng đều nỗ lực giữ lửa và rèn luyện", Hữu Phước nhấn mạnh.
Dẫu vậy, để breaking Việt Nam bước lên con đường chuyên nghiệp hóa với mục tiêu gần nhất - tham dự Olympic Paris 2024, cần có những nguồn đầu tư, xã hội hóa lớn hơn nữa. Phó Tổng Cục trưởng Thể dục - Thể thao Lê Hoàng Yến nhận định: "Ðược đưa vào chương trình thi đấu tại Thế vận hội sắp tới là động lực cũng như cơ hội vàng để breaking Việt Nam có thể làm được "điều gì đó". Nhưng, để tuyển chọn ra những tài năng hàng đầu vươn tầm khu vực và châu lục không dễ. Ðiều này thúc đẩy breaking phải có những thay đổi mang tính cách mạng để phát triển trong thời gian tới".

Hồng Nam