Trong khi các cường quốc bóng đá như Argentina, Pháp, Tây Ban Nha,… đang ráo riết chuẩn bị cho giải đấu lớn World Cup 2026 thì FIFA đã gây bất ngờ khi ra phán quyết cấm ba đội bóng là Nga, Congo và Pakistan tham dự ngày hội bóng đá thế giới này với lý do “vi phạm quản lý nghiêm trọng”.
World 2026 sẽ khởi tranh ở ba quốc gia là Mỹ, Canada và Mexico. Bắt đầu từ giải đấu này, FIFA sẽ nâng số đội tham dự lên thành 48 đội. Điều đó mở ra cơ hội tham dự World Cup cho nhiều đội bóng.
Thế nhưng, 3 đội bóng là Nga, Congo và Pakistan lại bị cấm tham dự giải đấu này. Vào năm ngoái, FIFA và UEFA đã quyết định tiếp tục cấm đội tuyển Nga tham dự vòng loại World Cup 2026. Đội bóng xứ Bạch Dương liên tục bị FIFA và UEFA cấm thi đấu các giải đấu lớn kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine từ tháng 2/2022.
Lễ bốc thăm chia bảng vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Âu đã diễn ra vào tháng 12 năm ngoái. Nga là thành viên duy nhất của UEFA không được tham dự vòng loại. 54 đội bóng còn lại được chia thành 12 bảng đấu.
Mới nhất, FIFA quyết định cấm thêm Congo và Pakistan tham dự World Cup 2026. Cơ quan này đã đưa ra lý do cụ thể cho từng trường hợp.
Theo đó, Liên đoàn bóng đá Congo (FECOFOOT) bị đình chỉ vì "sự can thiệp nghiêm trọng của bên thứ ba vào các hoạt động của tổ chức". Điều này trái với quy định của FIFA.
Thông báo của FIFA nêu rõ: "FECOFOOT bị đình chỉ ngay lập tức do có sự can thiệp nghiêm trọng từ bên thứ ba vào các hoạt động của tổ chức. Điều này vi phạm nghĩa vụ của FECOFOOT theo quy định của FIFA. Quyết định này được đưa ra sau khi FIFA và CAF (Liên đoàn bóng đá châu Phi) thực hiện hai cuộc thanh tra ở Brazzaville".
Kết quả thanh tra cho thấy chính quyền ở Brazzaville đã thành lập một ủy ban đặc biệt để giám sát FECOFOOT. FIFA cho rằng Congo đã để hoạt động chính trị tham gia kiểm soát bóng đá.
FIFA khẳng định chỉ dỡ lệnh cấm tham dự các giải đấu cho Congo nếu như đáp ứng các điều kiện sau:
Trả lại quyền kiểm soát trụ sở cho Liên đoàn bóng đá Congo.
Chấm dứt mọi nỗ lực thay đổi quyền ký kết tài khoản ngân hàng của FECOFOOT.
Đảm bảo FECOFOOT hoạt động mà không bị bất kỳ bên thứ ba nào tác động.
Đưa ra quyết định quan trọng thông qua ủy ban đặc biệt.
Trong khi đó, Pakistan chịu lệnh cấm của FIFA cũng vì lý do tương tự. Liên đoàn bóng đá Pakistan (PFF) nhiều lần bị bên thứ ba can thiệp, kiểm soát hoạt động. Điều này dẫn tới việc cơ quan này không thông qua bản hiến chương sửa đổi để "đảm bảo một cuộc bầu cử công bằng và dân chủ thực sự".
Thông báo của FIFA có đoạn: "Lệnh đình chỉ sẽ chỉ được dỡ bỏ tùy thuộc vào việc Đại hội PFF phê duyệt phiên bản Điều lệ PFF do FIFA và AFC trình bày".
Điều đáng nói, trong quá khứ, PFF đã hai lần nhận lệnh cấm vào các năm 2017 và 2021. Cả hai lần trước đều bắt nguồn từ các tranh chấp quản trị tương tự. Lệnh cấm gần nhất được FIFA dỡ bỏ vào tháng 6/2022 khi PFF có thể giành lại quyền kiểm soát trụ sở và tài chính của mình.
Cùng với việc bị cấm thi đấu ở World Cup 2026, Pakistan có thể bị tước quyền tham dự vòng loại Asian Cup 2027. Họ nằm ở bảng E với Syria, Afghanistan, Myanmar. Nếu Pakistan không được tham dự, nhiều khả năng Campuchia sẽ thay thế.
Phán quyết này là một đòn giáng mạnh vào UEFA, CAF và AFC, các cơ quan quản lý bóng đá tại các khu vực này, vì FIFA đã nêu rõ rằng bất kỳ hành vi vi phạm nào đối với các điều lệ của mình sẽ dẫn đến hành động kỷ luật ngay lập tức. Với giải đấu sẽ diễn ra tại Mỹ, Mexico và Canada, sự vắng mặt của các quốc gia này đặt ra những câu hỏi về lập trường của FIFA về quản lý và can thiệp chính trị vào bóng đá.
Bích Vân