Tây Ban Nha đã trở thành nhà đương kim vô địch thứ ba bị loại ngay từ vòng bảng trong bốn kỳ World Cup gần nhất. Giải đấu đội tuyển ở cấp độ cao nhất đã cho thấy nó luôn cần sự cập nhật, phát triển giữa một thế giới bóng đá quá nhiều màu sắc và không đứng yên bao giờ. Vicente del Bosque phải trả giá cho thói quen bấu víu vinh quang vào một thế hệ cũ kỹ, với những triết lý không còn ưu việt nữa.
Phù thủy và chiếc đũa “tiki-taka”
Sau EURO 2008, Luis Aragones để lại cho Del Bosque một đội tuyển đầy sức sống và khát khao khi vừa thoát khỏi những chuỗi ngày đói khát danh hiệu lớn. Ngay khi đó, số phận càng thêm ưu đãi “Ngài râu kẽm” với lứa cầu thủ xuất sắc từ lò La masia, là nòng cốt của tikitaka huyền thoại, nó giống như một chiếc đũa thần mà Bosque nhận được từ Pep, giúp ông chỉ vào đâu là biến chỗ đó thành vàng. Dù không hoàn hảo bằng phiên bản của Barca, Tây Ban Nha vẫn có 2 lần vô địch đầy kịch tính.
"Chiếc đũa thần" Tây Ban Nha đã không còn phép màu. Ảnh: Internet
“La roja” giành cup ở Nam Phi cần đến nhiều khoảnh khắc tỏa sáng cá nhân, sau chuỗi bốn trận thắng sát nút 1-0 từ vòng loại trực tiếp. Tiếp đó, EURO 2012 lại là một cơ hội lớn khi số lượng đối thủ cạnh tranh giảm đi, một số ông lớn ít ỏi thì đang trong chu kỳ cằn cỗi hoặc làm mới, thua xa một Tây Ban Nha chín muồi. Hai lần đăng quang này hoàn mỹ về mặt kết quả, nhưng vẫn chỉ ra những hạn chế nhất định, đó là sự lệ thuộc của Del Bosque vào các siêu sao của phiên bản Tây Ban Nha mạnh nhất lịch sử, cũng như dấu hiệu bất ổn của tikitaka qua cái cách họ chật vật hạ Bồ Đào Nha ở bán kết EURO bằng loạt luân lưu, trước khi thắng đội tuyển Ý lúc bấy giờ đã hoàn toàn suy kiệt.
Hè này, Del Bosque bước vào World Cup 2014 vẫn với những con người và phong cách đá như vậy, và nó mang đầy sự cầu may. Không phải toàn những cầu thủ của Barca, nhưng nhìn chung Tây Ban Nha vẫn quanh quẩn trong tư duy của những đường chuyền và trông đợi ở sự xuất sắc của các cá nhân giỏi đột phá, xử lý bóng kỹ thuật, những đường kiến tạo xuất thần. Thời đỉnh cao của Xavi và Iniesta gắn liền với những thành công ở cấp đội tuyển, song giờ đây mọi thứ đã không còn như trước, vậy mà Del Bosque chẳng có vẻ gì là đã chuẩn bị, rèn giũa những phương thức mới cho những nhân tố mới. Đó là nguyên nhân đội hình chính của ông trình diễn một thứ bóng đá đang thoái hóa, còn những sự thay đổi người chỉ đem tới một Tây Ban Nha lan man, không đường nét, không có ý tưởng rõ ràng.
Khá vô nghĩa khi ảo tưởng một nguồn lực siêu nhiên nào đó có thể giúp Tây Ban Nha lại chiến thắng, khi họ và những bản sao của cùng một lối đá đều đã lần lượt bị vùi trong những thất bại toàn diện trong vòng hơn một năm qua. Có câu “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”, nhưng với những quả ngọt vinh quang liên tiếp, Tây Ban Nha đã chỉ còn “biết mỗi ta”, họ dường như có một niềm tin cứng nhắc rằng chỉ cần chơi theo kiểu của mình là sẽ thắng mãi, chẳng cần biết đối thủ ra sao.
Trong những lúc trục trặc và bế tắc nhất, họ dễ dàng hoảng loạn và vỡ vụn như Barca trước Bayern và Bayern trước Real vậy. Chile cũng ít ngôi sao như Bồ Đào Nha hai năm trước, nhưng với sự hợp lý và sức bền, họ đã dạy cho nhà đương kim vô địch biết thế nào là nghệ thuật của một trò chơi đối kháng tập thể. Đó là giờ phút người Tây Ban Nha nhận ra mình chẳng hiểu gì về đối thủ, còn đối thủ lại hiểu rất rõ về mình, biết thừa họ sẽ chơi như thế nào. Mất đi tính bất ngờ và được trao vào một bàn tay máy móc, “Chiếc đũa thần” không còn đáng sợ nữa.
Thế hệ mới, thuyền trưởng mới?
Thất bại này tuy thảm hại, nhưng nó chưa chắc đồng nghĩa với sự sụp đổ. Tây Ban Nha không thua vì thiếu nhân tài, họ thua vì bảo thủ mà thôi. Bóng đá xứ sở bò tót trong vòng khoảng 10 năm nay vẫn đều đều trình làng những cái tên mới chất lượng cao, trong khoảng 4 năm từ World Cup 2010 tới giờ thì những cầu thủ mới đã có thể tập hợp thành một đội hình đủ sức cạnh tranh ở mọi giải đấu cấp đội tuyển.
Sự nghiệp cầm quân của Del Bosque không có quá nhiều trải nghiệm, ông chỉ từng huấn luyện hai đội bóng là Real và tuyển Tây Ban Nha với những đội hình trong mơ. Nổi tiếng với khả năng duy trì tính ổn định trong phòng thay đồ, cách cư xử thông minh làm vừa lòng từ cầu thủ cho tới các lãnh đạo và người hâm mộ, nhưng “Ngài râu kẽm” chưa bao giờ thử sức với một tập thể nhiều khiếm khuyết. Chính xác thì Tây Ban Nha hiện tại cũng không hề khiếm khuyết, họ chẳng thua ai về số lượng các ngôi sao ở mọi vị trí, cái khiếm khuyết là cách họ đá bóng.
Bỏ qua những tài năng trẻ chính là một trong những sai lầm lớn của
HLV Del Bosque tại World Cup 2014. Ảnh: Internet
Mùa bóng vừa qua, Real lên đỉnh châu Âu bằng một sức mạnh vũ bão, Atletico làm chấn động La Liga với sự khôn ngoan, thực tế của mình. Del Bosque sở hữu nhiều hảo thủ từ hai đội bóng đó, cũng như những cái tên xuất sắc khác, ông hoàn toàn có thể sử dụng họ để xây dựng một phiên bản Tây Ban Nha mới, với rất nhiều hướng đi để lựa chọn. Nhưng không, ông chỉ giữ bộ khung an toàn đã cùng mình nếm trải vinh quang. Sự an toàn ấy hóa ra lại quá chông chênh, Xavi đã xuống sức, Iniesta đơn độc, và Torres chỉ là một “ngôi sao may rủi” trong ảo vọng của Del Bosque, anh đã chơi cực tệ, chẳng có cái duyên nào ở đây nữa.
De Gea, Carvajal, Alba, Azpilicueta, Koke, Mata, Thiago Alcantara, Javier Martinez, Jese, Isco, … Họ đầy tài năng, đầy hứa hẹn, có thể được lắp ráp thành nhiều sơ đồ, phục vụ nhiều chiến thuật nếu muốn. Người Tây Ban Nha không thiếu những viên gạch, họ chỉ cần một nhà kiến trúc sư hiểu thời thế, với một quá trình thi công nghiêm túc. Hai năm tới, và bốn năm tới, sẽ còn có thêm nữa những nhân tố trẻ được khai quật, những người trẻ hiện giờ thì sẽ trưởng thành hơn, cứng cáp hơn. Tây Ban Nha sẽ trở lại nếu họ chịu đập đi xây mới.
Tương lai không tăm tối cho lắm, nhưng hiện tại thì khá mịt mờ. Giờ thì người ta sẽ tập trung vào những trận đấu hấp dẫn kế tiếp của World Cup, và lãng quên nhà cựu vô địch Tây Ban Nha. Là một trong hai đội rời giải sớm nhất, Tây Ban Nha sẽ có thể nghĩ đến những chính sách mới ngay từ bây giờ. Chúc họ sẽ trở lại vào một ngày không xa.
bongda.com.vn