Mặc dù mới chỉ được khôi phục và phát triển trong khoảng 15 năm gần đây nhưng Xe đạp thể thao Việt Nam đã giành được nhiều thành tích trên đấu trường quốc tế, đặc biệt là tại các Đại hội Thể thao Đông Nam Á. Liên tiếp trong 2 kỳ SEA Games 21 và 22, các vận động viên xe đạp Việt Nam đều giành được 3 huy chương vàng, vươn lên trở thành một nước mạnh cả về phong trào lẫn thành tích thi đấu môn xe đạp trong khu vực. Tuy nhiên tại SEA Games 23, chỉ tiêu đặt ra cho Xe đạp Việt Nam chỉ là 2 huy chương vàng. Chỉ tiêu này liệu có là hợp lý? Và đâu là những hy vọng của Xe đạp Việt Nam tại SEA Games 23.
Trước hết là các nội dung đua địa hình. Tại SEA Games 22, chúng ta đã giành được chiến thắng tuyệt đối ở các nội dung thi đấu của nữ với 2 huy chương vàng của Nguyễn Thị Thanh Huyền (nội dung băng đồng nữ) và Phan Thị Thuỳ Trang (nội dung đổ đèo nữ). Tuy nhiên, điều này thật khó có thể lặp lại tại SEA Games 23 do những lý do chủ quan.
Đầu tiên là việc Nguyễn Thị Thanh Huyền, vận động viên giành huy chương vàng nội dung băng đồng cá nhân nữ ở 3 kỳ SEA Games liên tiếp, đã giải nghệ. Thay thế cho Huyền thi đấu ở nội dung băng đồng cá nhân nữ sẽ là Nguyễn Thanh Đạm. Thành tích quốc tế cao nhất của Đạm tính đến thời điểm này là chiếc huy chương vàng tại giải Vô địch xe đạp Địa hình Đông Nam Á năm 2005. Như vậy, khả năng đoạt huy chương của Đạm là rất có thể nhưng giành huy chương vàng tại SEA Games 23 thì lại là chuyện khác. Trở ngại đầu tiên là Baby Marites Bitbit của Philippines, vận động viên đã giành huy chương bạc tại SEA Games 22 và huy chương vàng tại giải Vô địch Xe đạp Địa hình Đông Nam Á năm 2004, vượt qua “đàn chị” Nguyễn Thị Thanh Huyền. Tại SEA Games 23, Marito Bitbit còn có một lợi thế rất lớn là được thi đấu ngay tại Cebu, địa điểm tập huấn thường xuyên, dài hạn của Bitbit và đội tuyển xe đạp địa hình Philippines. Không chỉ có Bitbit, Thanh Đạm còn phải cạnh tranh với Jiraporn Jantarus, 39 tuổi, “bà già” người Thái Lan, vận động viên đã giành huy chương đồng tại SEA Games 22. Mặc dù tuổi đã tương đối cao nhưng Jiraporn Jantarus vẫn còn thể hiện được phong độ khá tốt và đã từng vượt qua chính Thanh Đạm tại Giải xe đạp địa hình quốc tế tại Malaysia năm 2004. Ngoài ra, chúng ta cũng phải tính đến một số những bất ngờ có thể đến từ các vận động viên trẻ của Thái Lan và Malaysia. Vậy ngoài những thành tích đã đạt được thì đâu là lý do mà chúng đa có thể hy vọng vào một chiếc huy chương vàng tại SEA Games 23 ở nội dung băng đồng nữ của Thanh Đạm. Trước hết là sức trẻ. Nguyễn Thanh Đạm mới chỉ có 24 tuổi trong khi các đối thủ quan trọng của Đạm (Marito Bitbit và Jiraporn Jantarus) đều đã xấp xỉ hoặc thậm chí là ngoài 30 tuổi. Hy vọng nữa là Marito Bitbit, người được coi là mạnh nhất, đã bị chấn thương trong quá trình chuẩn bị cho SEA Games 23 (hồi đầu năm 2005). Bên cạnh đó, Đạm còn được sự hỗ trợ từ các đồng đội là Nguyễn Thị Kim Uyên và Phan Thị Đỏ, những người đã góp phần tích cực cùng chị đoạt chiếc huy chương vàng tại giải Vô địch Xe đạp Địa hình Đông Nam Á năm 2005. Mục tiêu đoạt huy chương vàng nội dung băng đồng nữ của Nguyễn Thanh Đạm sẽ khả quan và rõ ràng hơn tại SEA Games 24 nhưng tại SEA Games lần này, với những nỗ lực mà Nguyễn Thanh Đạm và đồng đội đã và đang thể hiện, chúng ta vẫn có quyền hy vọng vào một sự bất ngờ.
Trong khi Thanh Huyền không còn thi đấu thì Phan Thị Thuỳ Trang lại chỉ mới trở lại đội hình đội tuyển quốc gia tập luyện nội dung đổ đèo sau hơn 1 năm bị trả về địa phương do bị nghi là mắc bệnh tim. Và dù rằng Phan Thị Thuỳ Trang đã thể hiện phong độ tương đối tốt tại giải Vô địch Quốc gia hồi tháng 10 vừa rồi thì cũng thật khó để Trang vượt qua vận động viên Risa Suseanty của Indonesia, người mà chị đã từng 2 lần chiến thắng tại SEA Games 22 và tại giải Vô địch xe đạp Địa hình Đông Nam Á năm 2004. Chiếc huy chương bạc dường như đã nằm trong tầm tay nhưng giành huy chương vàng thì chắc chắn là điều không hề đơn giản. Hy vọng rằng đường đua của nội dung đổ đèo tại SEA Games 23 sẽ giống với đường đua tại giải Vô địch xe đạp Địa hình Đông Nam Á năm 2004 (cũng được tổ chức tại Cebu, với yêu cầu tương đối cao về sức mạnh và sức bền), tạo cơ hội để Trang thể hiện thế mạnh của mình, vượt qua Risa Suseanty giành vinh quang cho tổ quốc.
Còn các nội dung đường trường thì sao? Tại SEA Games 22, chúng ta chỉ đoạt được 1 huy chương vàng ở nội dung tính giờ cá nhân nam của Mai Công Hiếu và tại SEA Games 23, Mai Công Hiếu vẫn là niềm hy vọng số một. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất lại chính từ phía nước chủ nhà của SEA Games 23. Cho đến giờ, mọi thông tin về địa hình thi đấu vẫn còn quá thiếu cho dù Liên đoàn Xe đạp – Môtô Thể thao Việt Nam và Bộ môn Xe đạp Uỷ ban Thể dục Thể thao đã nhiều lần yêu cầu phía Philippines cung cấp thông tin. Do đó, việc đội tuyển Xe đạp Đường trường Quốc gia hiện đang tập huấn tại Mộc Châu (làm quen với địa hình thi đấu nhiều đèo núi) trên thực tế vẫn chỉ là dựa trên việc “đoán” địa hình thi đấu tại SEA Games 23 chứ không có bằng chứng chính xác. Nếu mọi suy đoán của chúng ta là không chính xác hoặc nếu nước chủ nhà phút chót lại thay đổi cự ly thi đấu (như những gì mà Malaysia đã làm ở SEA Games 21) thì rõ ràng là chúng ta sẽ gặp rất nhiều bất lợi. Còn nếu những gì chúng ta dự đoán là chính xác thì sao? Ở nội dung tính giờ cá nhân nam, đối thủ quan trọng nhất của Mai Công Hiếu chắc chắn sẽ là Victor Espiritu, vận động viên của nước chủ nhà, người đã giành huy chương bạc tại SEA Games 22. Lợi thế sân nhà là điều có thể khẳng định nhưng Mai Công Hiếu với khả năng kỹ thuật và thể lực rất toàn diện thì điều này không phải là khó vượt qua. Tại Tour Thailand hồi tháng 10 vừa rồi, Mai Công Hiếu đã vượt qua Prajak Mahawong, huy chương đồng nội dung tính giờ cá nhân tại SEA Games 22, niềm hy vọng của Thai Lan ở nội dung thi đấu này. Vì thế, khả năng Mai Công Hiếu có thể vượt qua các đối thủ này để giành huy chương vàng ở nội dung tính giờ cá nhân nam là rất khả quan. Quan trọng nhất là phong độ của Mai Công Hiếu vào thời điểm đó và điều này phụ thuộc vào một chế độ huấn luyện hợp lý của Ban huấn luyện đội tuyển, một yếu tố mang tính chủ quan.
Nội dung đồng hành cá nhân nam được coi là nội dung thi đấu rất khó đoán trước kết quả vì cơ hội được chia đều cho tất cả các tay đua. Nếu địa hình thi đấu có nhiều đèo dốc, Mai Công Hiếu và các đồng đội khác như Nguyễn Nam Cực, Trịnh Phát Đạt, Nguyễn Văn Hiền… vẫn có thể giành chiến thắng ngay trên “sân” của Philippines. Điểm mạnh của các vận động viên Việt Nam là sự đồng đều và do đó, nếu sự chuẩn bị của chúng ta là đúng hướng và nếu các thành viên của đội tuyển có được sự đoàn kết, phát huy được khả năng của mỗi người thì việc giành huy chương là điều hoàn toàn có thể.
Với nội dung đường trường nữ, tại SEA Games 21, chúng ta đã giành được 2 huy chương vàng do công của Hoàng Thị Thanh Tân (nội dung tính giờ cá nhân nữ) và Vũ Hồng Thuỷ (nội dung đồng hành cá nhân nữ). Tại SEA Games 23, cả Tân và Thuỷ đều vẫn có mặt nhưng hy vọng thì đã khác đi rất nhiều. Ở nội dung tính giờ cá nhân nữ, Hoàng Thị Thanh Tân tuy vẫn là vận động viên được đặt nhiều hy vọng nhất (Tân vừa giành chức vô địch nội dung này tại giải Vô địch Xe đạp Quốc gia được tổ chức từ 22-30/10/2005) nhưng khả năng tranh chấp huy chương ở nội dung này tại SEA Games 23 là rất khó. Trong đợt xuất ngoại “thử lửa” đầu tiên và cũng là duy nhất trong năm nay tính đến thời điểm này của các vận động viên xe đạp đường trường nữ quốc gia tại Tour Thailand 2005, cả Tân và Hoàng Oanh, 2 vận động viên mạnh nhất của chúng ta ở nội dung tính giờ cá nhân nữ đều bị qua mặt khá dễ bởi các vận động viên Thái Lan ở chặng đua tính giờ cá nhân 16 km (Hoàng Thị Thanh Tân về thứ 3, thua vận động viên về đầu Monduree Champukam của Thái Lan tới hơn 1 phút). Tất nhiên, SEA Games 23 sẽ không phải là Tour Thailand nhưng với khả năng thực tế của các vận động viên Việt Nam thì rõ ràng khả năng tranh chấp huy chương với các vận động viên của Thái Lan và Indonesia (thậm chí là cả với Malaysia) là rất khó.
Khác với nội dung tính giờ cá nhân, các vận động viên xe đạp nữ Việt Nam lại có nhiều hy vọng ở nội dung đồng hành cá nhân. So với các nước trong khu vực, các vận động viên Việt Nam được đánh giá cao bởi sự đồng đều về lực lượng. Mặc dù không có những cá nhân thật nổi bật như Monduree Champukam (Thái Lan) hay Uyun Muzizah, Santia Tri Kusuma (Indonesia) nhưng bù lại chúng ta lại có được sự đồng đều về lực lượng khi tất cả các tuyển thủ quốc gia đều có khả năng đạt thành tích cao, thậm chí là tranh chấp huy chương vàng. Bên cạnh những “tay đua” đã “thành danh” như Hoàng Thị Thanh Tân, Vũ Hồng Thuỷ hay Nguyễn Hoàng Oanh chúng ta vẫn có thể tin tưởng vào khả năng gây bất ngờ của Vũ Thị Ngoan, Võ Thị Lệ Thu và đặc biệt là Võ Thị Phương Phi. Bên cạnh đó, chúng ta sẽ không gặp nhiều bất lợi về địa hình thi đấu (do các tay đua nữ của nước chủ nhà có trình độ tương đối thấp nên tranh chấp huy chương trên thực tế chỉ diễn ra giữa Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Malaysia) vì vậy khả năng giành huy chương ở nội dung đồng hành cá nhân nữ là tương đối cao (thậm chí còn cao hơn của nam). Điều quan trọng là các vận động viên nữ Việt Nam phải có chiến thuật hợp lý, gắn kết được sức mạnh của mỗi cá nhân tạo thành sức mạnh tập thể. Khi đó, chiếc huy chương vàng ở nội dung này sẽ trở thành hiện thực, giống như điều mà Vũ Hồng Thuỷ đã làm được tại SEA Games 21.
Ngoài ra, Xe đạp Việt Nam còn có thể hy vọng tạo nên bất ngờ ở nội dung tính giờ cá nhân nam 4 km trong sân lòng chảo của Mai Công Hiếu. Đây là nội dung thi đấu trong sân duy nhất mà chúng ta tham gia tại SEA Games 23. Mặc dù có rất ít cơ hội tập luyện và thi đấu trong sân lòng chảo nhưng với chiến thắng tại Chặng đua tính giờ cá nhân 4 km ở Cúp Truyền hình TP. Hồ Chí Minh năm 2005, vượt qua cả tay đua … Hàn Quốc, một trong những tay đua mạnh của Hàn Quốc ở nội dung này, Mai Công Hiếu có thể được coi là một “vũ khí bí mật” của Xe đạp Việt Nam tại SEA Games 23.
Như vậy, do những điều kiện khách quan và chủ quan, chỉ tiêu 2 huy chương vàng cho Xe đạp Việt Nam tại SEA Games 23 là hợp lý. Tuy nhiên, để hoàn thành được chỉ tiêu này chắc chắn các thành viên của Đội tuyển Xe đạp Đường trường và Địa hình Việt Nam tham dự SEA Games 23 sẽ phải cố gắng rất nhiều trong đó sự đoàn kết được coi là yếu tố đặc biệt quan trọng. Được biết, Liên đoàn Xe đạp – Môtô Thể thao Việt Nam đã quyết định mức thưởng (tối thiểu) cho vận động viên xe đạp Việt Nam đoạt huy chương vàng tại SEA Games 23 là 16.000.000đ (Mười sáu triệu đồng), huy chương bạc là 10.000.000đ (Mười triệu đồng), đồng thời giữ nguyên mức thưởng như ở SEA Games 22 cho toàn đội trong trường hợp đoạt huy chương ở các nội dung đồng hành nam, nữ. Hy vọng, với những nỗ lực của tất cả các thành viên trong đội, sự động viên kịp thời cả về vật chất lẫn tinh thần từ phía Uỷ ban Thể dục Thể thao và Liên đoàn Xe đạp - Môtô Thể thao Việt Nam, Đội tuyển Xe đạp Quốc gia sẽ đạt được những thành tích cao tại SEA Games 23, tiếp tục khẳng định được sức mạnh của Xe đạp Việt Nam trên đấu trường khu vực.
VN